گفتمان نوآوری با کارخانههای نوآوری شکل گرفته است
در سال‌های اخیر، کارخانههای نوآوری نقش تاثیرگذاری در رشد زیست‌بوم نوآوری و فناوری کشور داشته‌اند. استارتاپ‌های بسیاری از دل کارخانههای نوآوری و فضاهای کار اشتراکی آن خلق شده‌اند. با توجه به نقش پررنگ اکوسیستم استارتاپی مشهد در توسعه زیست‌بوم فناورانه کشور، در این خصوص، با سرابی، مدیر کارخانه نوآوری مشهد گفت‌وگو کردیم و از او درباره فعالیت‌های این مرکز و کسب‌وکارهای زیرمجموعه آن پرسیدیم.
لطفا درباره کارخانه نوآوری مشهد و خدمات آن بگویید. این کارخانه نوآوری چه اقداماتی را برای بهبود وضعیت اکوسیستم استارتاپی انجام می‌دهد؟
کارخانه نوآوری مشهد مانند دیگر کارخانههای نوآوری، نقش هماهنگ‌کننده و تسهیل‌گر را دارد. مدل کارخانههای نوآوری با پارک‌ها متفاوت است چون پارک‌های فناوری قدم به قدم با تیم‌ها همراهی می‌کنند در حالی که کارخانههای نوآوری، از ابتدا تا انتها همراه کسب‌وکارها نیستند. ماموریت کارخانه نوآوری مشهد مثل دیگر کارخانههای نوآوری حاضر در شهرها، شکل‌گیری مفهوم اثربخش نوآوری است.
از آن جا که شهرداری مشهد، بهره‌بردار و موسس کارخانه نوآوری مشهد است به‌طور تخصصی در زمینه مدیریت شهری فعالیت می‌کنیم. دغدغه اصلی ما برای انتخاب تیم‌های حاضر در کارخانه نوآوری مشهد این است که کسب‌وکارها چه دردی را از شهر دوا می‌کند. البته ما به‌طور خاص همه چیز را در حوزه شهرسازی و خدمات شهری ندیدیم و بیشتر روی مدیریت شهری تمرکز کرده‌ایم. برخی از شرکت‌ها به طور مستقیم نیازهای مدیریت شهری را برطرف می‌کنند و برخی دیگر از کسب‌وکارها هم هستند که در ظاهر ارتباطی با مسائل مربوط به مدیریت شهری ندارند، اما تسهیل‌گرانی هستند که به‌طور غیرمستقیم به رشد شهرها و توسعه زیست‌بوم نوآوری کمک کرده‌اند.
به نظر شما، پارک‌های علم و فناوری چه تفاوت‌هایی با کارخانههای نوآوری دارند و چرا حضور هر دو نهاد برای توسعه زیست‌بوم کسب‌وکارهای نوآورانه مهم است؟
در سال‌های اخیر، پارک‌های فناوری که معمولاً ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر دورتر از شهرها هستند، فقط جامعه نخبگان را جذب می‌‌کردند. مراکز دانشگاهی هم فقط به جذب دانشجویان خود تمایل داشتند ولی در ۳-۴ سال گذشته، گفتمان نوآوری با کارخانههای نوآوری شکل گرفت. کارخانههای نوآوری رویکرد حوزه استارت‌آپی و توسعه کسب‌وکارهای فناورانه را بهبود بخشیدند؛ به همین خاطر هم هست که یک شیفت‌پارادایم اتفاق افتاده و افراد مسن یا خانم‌های خانه‌دار هم به فکر راه‌اندازی کسب‌وکارهای نوآورانه افتاده‌اند و با این امر غریب نیستند.
به نظر من، قرارگیری در شبکه کارخانههای نوآوری اهمیت زیادی دارد و باید خاطر نشان کنم که شرکت‌های حاضر در کارخانههای نوآوری لزوماً از ابتدا تا انتهای مسیر خود را با ما همراه نیستند.
امکانش هست تعدادی از کسب‌وکارهای فعال در کارخانه نوآوری مشهد را نام ببرید؟
نشان، بادصبا، پی‌پینگ، آفتاب‌گردان، بیتفا و شتاب‌دهنده بهار از کسب‌وکارهای قابل توجهی هستند که از فضای کارخانه نوآوری مشهد استفاده کردند.
اگر بخواهید از چالش‌هایی بگویید که کارخانههای نوآوری با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، به چه مواردی اشاره می‌کنید؟
کارخانههای نوآوری عضو جوانی از بدنه زیست‌بوم هستند. یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که کارخانههای نوآوری با آن مواجه هستند، سنگ‌اندازی‌ها و چالش‌هایی‌ست که اهالی قدیمی زیست‌بوم ایجاد می‌کنند. این موضوع در شهرهای مختلف با توجه به فرهنگ متفاوت هر شهر متفاوت است.
در کارخانه نوآوری مشهد، نقش شتاب‌دهی نداریم، ولی شتاب‌دهنده‌هایی را مستقر کرده‌ایم که علاوه بر تیم‌های تحت پشتیبانی‌‌‌شان، شتاب‌دهی استارت‌آپ‌‌های حاضر در کارخانه را نیز انجام دهند. لازم است یادآوری کنم که با توجه به حساسیت‌های مشهد به عنوان یک شهر مذهبی، ما سعی داریم مدیریت هوشمندانه‌ای داشته باشیم و از ظرفیت‌های این شهر به بهترین نحو برای رشد زیست‌بوم خلاقانه و نوآور استفاده کنیم.
آینده زیست‌بوم نوآوری کشور را چگونه می‌بینید؟
آینده زیست‌بوم نوآوری کشور را روشن می‌بینم. با توجه به وجود کارخانههای نوآوری و فضاهای کسب‌وکار، پیش‌بینی می‌کنم بتوانیم آینده خوبی را برای جوانان مستعد رقم بزنیم. به نظرم، این آینده روشن در صورتی رقم می‌خورد که یک رویکرد اقتصادی جدی به زیست‌بوم نوآوری داشته باشیم و بخش خصوصی برای بهبود سهم اقتصاد دانش‌بنیان به این حوزه ورود کند. همکاری بخش‌های خصوصی و دولتی در کنار یکدیگر کمک‌کننده است و در صورتی که این همکاری اتفاق نیفتد، زیست‌بوم نوآوری کشور رشد نخواهد کرد.