سفرکلاب، باشگاه حرفه‌ای‌های حوزه گردشگری است
سنت آگوستین، جهان را به کتابی تشبیه میکند و معتقد است کسانی که سفر نمی‌روند، تنها یک صفحه از این کتاب را خوانده‌اند. سفر رفتن در عصر کنونی بسیار ساده‌تر از دورانی‌ست که «سنت آگوستین» زندگی می‌کرد. با وجود اینکه سفر کردن نسبت به گذشته ساده‌تر شده، اما سفر در زمانه کنونی دغدغه‌های خاص خودش را دارد که شامل مواردی مثل انتخاب مکان مناسب برای سفر یا هزینه بالای برخی از تورها می‌شود. بلد راه نبودن یکی دیگر از دغدغه‌های مسافران است، شاید برای همین است که مردم ایران برخلاف مردم سایر کشورهای جهان، مسیرهای محدودی را برای سفر انتخاب می‌کنند. با وجود جاذبه‌های زیاد گردشگری ایران، بسیاری از شهرها و روستاهای کشور که جاذبه‌ی گردشگری دارند شناخته‌شده نیستند. زندگی شلوغ و پیچیده شهرنشینان نیز امکان سفرهای طولانی‌مدت را به آنها نمی‌دهد.
در سالهای اخیر، استارتاپها و شرکت‌های دانش‌بنیان متنوعی در حوزه گردشگری راه‌اندازی شده‌اند تا سفر رفتن را برای مردم ایران ساده‌تر کنند. سفرکلاب، یکی از این استارتاپ‌های فعال در زمینه گردشگری است که از دل تجربه‌ها و دغدغه‌های مسافران به وجود آمده است. ما در همیار کارآفرین برای آشنایی با این استارتاپ، با بنیان‌گذاران این مجموعه گفت‌وگو کردیم و درباره سفرکلاب از آنها پرسیدیم.
چه کسانی «سفرکلاب» را راه‌اندازی کرده‌اند؟
سفرکلاب را من، حامد پرتوی کلور با همراهی غزاله حسینقلی‌زاده، دیگر بنیان‌گذار این استارتاپ برای آسانتر سفر رفتن و کمک به ارتقای خدمات صنعت گردشگری راه‌اندازی کردیم.
سفرکلاب از چه زمانی راه‌اندازی شده و ایده‌ی اولیه‌ی آن از کجا آمده است؟ آیا بنچمارک کرده‌اید یا ایده اولیه از خودتان بوده است؟
حامد پرتوی: در دوران دانشجویی‌ام به واسطه مرکز کارآفرینی دانشگاه شریف با استارتاپ و تعاریف کارآفرینی آشنا شدم و از سال ۱۳۹۳ در حوزه استارتاپ‌های فناوری اطلاعات کارم را آغاز کردم. به‌خاطر علاقه‌ای که به سفر رفتن دارم بسیار سفر می‌رفتم و سال 1396، در یکی از این سفرها به صورت اتفاقی از دوره‌ی آموزش راهنمایان گردشگری (تورلیدری) مطلع شدم و بلافاصله آموزش تورلیدری را شروع کردم. بعد از سپری کردن این دوره آموزشی، کارت راهنمای گردشگری را در سال ۱۳۹۸ دریافت کردم و به عنوان تورلیدر در اجرای تورها با آژانس های گردشگری همکاری کردم. در این بازه به دلیل فعالیت در استارتاپ های فناوری اطلاعات و حوزه گردشگری درخواست تدریس درسی با عنوان «فناوری اطلاعات گردشگری برای راهنمایان گردشگری و مدیران فنی آژانس‌های گردشگری» را به یکی از موسسات آموزش گردشگری دادم، که گرچه با تردید این موسسه آموزشی و به صورت آموزشی شروع شد، بعد از استقبال فراگیران، ادامه پیدا کرد و بعد افتخار دعوت و همکاری به عنوان معلم در سایر موسسات گردشگری را نیز داشتم.
بعد از مدتی نیز دوره‌های آموزشی بین‌المللی راهنمایان گردشگری را سپری کردم و به عنوان مدرس ملی فدراسیون جهانی انجمن‌های راهنمایان گردشگری WFTGA به آموزش ادامه دادم. این فرآیند با مشاوره بازاریابی آژانس‌های گردشگری ادامه یافت.
همه این عوامل دست به دست هم داد تا با مسائل زیادی در حوزه گردشگری مواجه شوم. برای همین تصمیم گرفتم که راه‌حلی برای برخی از این مسائل پیدا کنم.
برای صحت‌سنجی این مسائل، یک گروه تلگرامی به نام Safar_moshaver را ایجاد کردم و بعد از افزایش طبیعی اعضا و صحت‌سنجی نیازها، مطمئن شدم این نیازها فراگیر هستند، این گروه همچنان در حال فعالیت و ارائه خدمت است. در دوران کرونا در یک استارتاپ حوزه آموزش آنلاین فعالیت می‌کردم و در تابستان ۱۴۰۰ تصمیم گرفتم اقدام جدی‌تری کنم و از شغلم استعفا دادم.
بعد از استعفا بود که مقدمات ایجاد وب‌سایت سفرسنجی برای حل مشکلات برنامه‌ریزی سفر فراهم شد. سفرسنجی، خدمات گردشگری شهرها و روستاهای مختلف را در دسته‌های متنوع معرفی میکند. افراد برای برنامه‌ریزی سفرهای خود می‌توانند خدمات گردشگری مختلف مانند اجاره دربست اتوبوس، مینی‌بوس، ون، یا رزرو راهنمایان گردشگری یا تخصص‌های متنوع طبیعت‌گردی، فرهنگی، کوهستان، حیات‌وحش، گردشگری کودک، همینطور مترجم‌های زبان‌های مختلف، افراد آشنا به مسیرها و لیدر محلی شهرهای مختلف را در سفرسنجی پیدا و سفر خود را برنامه‌ریزی و اجرا کنند.
در مسیر ایجاد سفرسنجی، در مهر ۱۴۰۱ به واسطه پیشنهاد دوستم «میرهادی رادی» فعالیتی را در مورد تولید محتوای ویدیویی در سفر در حوزه گردشگری شروع کردیم، و به این ترتیب غزاله در این پروژه همراه شد. بعد از چند ماه در بهمن ماه ۱۴۰۱ ایده راه‌اندازی فروشگاه تجهیزات طبیعت‌گردی بنا به داده‌های بازار گردشگری مطرح شد که به دلیل تجربه غزاله در راه‌اندازی فروشگاه آنلاین، همینطور واردات کالا و مدیریت فروشگاه، این محصول را آغاز کردیم.
معلمی فناوری اطلاعات گردشگری و فعالیت در حوزه آموزش آنلاین من و همینطور سابقه غزاله در حوزه آموزش آنلاین، زمینه ای شد تا بخش آموزش گردشگری سفر کلاب نیز با هدف بهبود گردشگری در برنامه قرار بگیرد.
غزاله حسینقلی‌زاده: اسم استارتاپ‌مان را سفرکلاب گذاشتیم تا محصول ادز (سفرسنجی)، شاپ (فروشگاه تجهیزات طبیعت‌گردی) و آکادمی سفرکلاب در کنار هم قرار بگیرند. سفرکلاب تلاش میکند بر مبنای تکنولوژی و ایجاد کامیونیتی فرآیند اجرای سفر را آسان کند. با توجه به اینکه سیستم گردشگری و اجرای تورها در ایران با سایر کشورها تفاوت دارد، نمونه‌ای مشابه کار ما وجود ندارد و معمولا برای هر خدمت ابزارهای مجزا و مستقلی فعالیت دارند. ضمنا جامعه هدف سفرکلاب علاوه بر مسافران، مجریان گردشگری هستند. (آژانس‌های و راهنمایان گردشگری و کسب و کارهای کوچک گردشگری در شهرهای مختلف).
شرکت شما B2B است یا B2C؟
حامد پرتوی: فعالیت اصلی سفرکلاب به صورت B2B است. سفرکلاب، با معرفی و تبلیغ ارائه‌دهندگان، خدمات گردشگری آنان را به مسافران و یا بیزینس‌هایی معرفی میکند که به خدماتشان نیاز دارند. اما سفرکلاب بخش فروشگاه را نیز راه‌اندازی کرده که این قسمت از آن B2C است.
دغدغه اصلی‌تان برای ورود به حوزه گردشگری چه بود و چه شد که به جای ورود به حوزه‌های دیگر، به این بخش ورود کردید؟ در واقع، کسب‌وکار شما قرار است چه ارزش‌هایی را خلق و چه مشکلاتی را برطرف کند؟
حامد پرتوی: گردشگری و صنعت توریسم یکی از بازارهای بزرگ، تاثیرگذار و روبه‌رشدی است که جذابیت زیادی برایمان دارد. از طرفی، به واسطه علاقه به حوزه گردشگری و فعالیت در حوزه گردشگری و شناخت مسائل، تصمیم گرفتیم که ضمن کمک به توسعه کسبوکارهای گردشگری در شهرهای مختلف، زنجیره گردشگری را که بعضاً به صورت پراکنده کار می‌کنند را به واسطه فناوری اطلاعات به یکدیگر متصل کنیم تا منجر به بهبود خدمات گردشگری و آسان شدن فرآیند سفر شود. مشکلاتی همچون سختی هماهنگی رانندگان در اجرای تور، کیفیت پایین خدمات مختلف گردشگری مثل اقامتگاه، حمل‌و‌نقل، تور و… در زنجیره گردشگری بسیار رخ می‌دهد. سفرکلاب قرار است این مشکلات را کمرنگ کند و به ارزیابی عملکرد و دیده شدن بهتر افراد حرفه ای و خدمات باکیفیت کمک کند. به عبارتی شرایطی ایجاد کند که ارائه‌دهندگان برای ارتقای کیفیت خدماتشان تلاش بیشتری کنند.
غزاله حسینقلی‌زاده: سفرکلاب، باشگاهی از افراد حرفه‌ای در حوزه گردشگری است. این باشگاه به کسانی که حرفه‌ای سفر می‌کنند کمک میکند تا هماهنگی‌های خود را آسانتر انجام دهند. از طریق این باشگاه فرآیند برنامه‌ریزی و اجرای سفرها بهینه‌تر می‌شود. همچنین نام سفرسنجی از کلمه نظرسنجی انتخاب شده که علاوه بر معرفی خدمات گردشگری، امکان امتیازدهی و نظردهی در مورد سرویس‌دهندگان فراهم می‌شود تا شما با دیدن و خواندن نظرات دیگران در مورد عملکرد ارائه‌دهندگان خدمات گردشگری اطلاعات بیشتری داشته باشید و بتوانید با خیالی آسوده‌تر سفر و تور بروید.
سفرکلاب، از چه تیم‌هایی تشکیل شده و نقش کدام تیم‌ها در این کسب‌وکار پررنگ‌تر است؟
غزاله حسینقلی‌زاده: سفرکلاب، دارای قسمت‌های مارکتینگ، فروش و ارتباط با مشتریان، تولید محتوا (سوشال‌مدیا، محتوای متنی و SEO)، و محصول فنی (وب‌سایت و اپلیکیشن اندروید) و مالی و همینطور امور اجرایی است. با توجه به اینکه تعداد نفرات استارتاپ ما کمتر از ۱۰نفر است، برخی از تیم‌ها چند نقش را برعهده می‌گیرند. همچنین، به واسطه شبکه گسترده روابط‌مان، مشاورانی از بنیان‌گذاران استارتاپ‌های موفق و همینطور در حمل و نقل و بازار گردشگری در کنار ما هستند، که از دانش و تجربه آنها برای ارائه بهتر خدمات بهرمند میشویم.
شما چه محصولات یا خدماتی را به کاربران خود ارائه می‌کنید؟
غزاله حسینقلی‌زاده: محصولات و خدمات سفرکلاب بخش‌های گوناگونی دارد. معرفی خدمات گردشگری را در قالب سفرسنجی ارائه می‌کنیم. وب‌سایت و اپلیکیشن سفرسنجی، امکان ثبت آگهی و جستجوی آسان و کارآمد خدمات گردشگری را در شهرها و روستاهای مختلف داخلی و خارجی فراهم میکند. از طریق دامنه و اپلیکیشن سفرسنجی به آدرس safarsanji.ir می‌توانید از این محصول استفاده کنید. معرفی و صحت‌سنجی راهنمایان گردشگری که شامل مواردی مثل طبیعت‌گردی، فرهنگی، کوهستان، کودک، حیات وحش، پرنده‌نگری، رفتینگ، تور ورودی، تور خروجی، تور تجربه‌گرا و… می‌شود. همینطور، معرفی بَلَد و لیدر محلی روستاها و مقاصد گردشگری یا اجاره دربست ماشین سفر مثل اتوبوس، ون، مینی بوس، میدل باس، آفرود، سواری، نیسان و… از اقدامات سفرسنجی هستند. ما در سفرسنجی اقامتگاه‌های بومگردی را هم داریم و مترجم‌هایی را به زبان‌های عربی، انگلیسی، آلمانی، روسی، چینی و زبان‌های دیگر معرفی می‌کنیم.
یکی دیگر از محصولات سفرکلاب، فروشگاه آنلاین تجهیزات طبیعت‌گردی، کمپینگ و کوهنوردی است. آکادمی آموزش گردشگری، یکی از مهمترین محصولات سفرکلاب است که برای اهالی سفر ارزش‌آفرینی میکند.
جامعه هدف شما چه افرادی هستند و کاربران این کسب‌وکار بیشتر در چه رده سنی‌ای قرار دارند؟
حامد پرتوی: جامعه‌ی هدف ما مسافران حرفه‌ای و ارائه‌دهندگان خدمات گردشگری هستند. آژانس‌های گردشگری، تورلیدرها، راننده‌های سفر، درایورگایدها و لیدرهای محلی، افراد دارای اقامتگاه و به عبارتی افرادی که بخشی از زنجیره گردشگری هستند، بخشی از جامعه هدف سفرکلاب نیز هستند. همچنین، افرادی که اهل سفر هستند و با دوستان و خانواده سفر می‌کنند در جامعه هدف کاربران ما قرار دارند؛ کسانی که تجربه حداقل دو سفر در هر شش ماه را دارند. رده سنی 20 تا 50 سال اکثریت مخاطبان ما را تشکیل می‌دهند.
تعداد کاربرانی که از خدمات یا محصولات شما استفاده کرده‌اند، تاکنون چقدر بوده است؟
غزاله حسینقلی‌زاده: در حال حاضر، میزان بازدید وب‌سایت سفرسنجی ۵ هزار بازدید است و تعداد کاربران رجیستر کرده در مهر ۱۴۰۲، بعد از ۶ ماه استقرار در پارک علم و فناوری شریف، حدود ۲۰۰۰ کاربر است.
کار خود را به چه سرمایه‌ای آغاز کرده‌اید؟
حامد پرتوی: فعالیت‌مان را با هزینه شخصی شروع کردیم و در ادامه بعد از پذیرش در پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف، مبلغی را به‌عنوان سرمایه پیش‌بذری در اختیارمان قرار دادند. در حال حاضر نیز در حال بررسی چند سرمایه‌گذار هستیم و در کنارش برای دریافت وام اقدام کرده‌ایم.
برای جذب سرمایه‌گذار اقدام کرده‌اید؟ اگر پاسختان به این سوال «بله» است، در چه مرحله‌ای از فرآیند سرمایه‌گذاری قرار دارید؟
حامد پرتوی: نه، تاکنون سرمایه دریافت نکرده‌ایم و اکنون بعد از صحت‌سنجی نیاز و دریافت داده‌های پروداکت فیت، در حال بررسی سرمایه‌گذاران هستیم. مایلیم برای ادامه رشد با سرمایه‌گذار مناسب همراه شویم.
کسب‌وکار شما چه مزیت رقابتی‌ای نسبت به دیگر بازیگران این حوزه دارد؟ کدام کسب‌وکارها رقبای شما هستند؟
حامد پرتوی: در مورد رقبا می‌توان گفت که رقیب اصلی فعلی ما تلگرام و گروه‌های گردشگری آن هستند. در ادامه، کسبوکارهای دیگری هم هستند که برخی از خدمات را به صورت مجزا ارائه می‌دهند مثل وب‌سایت‌های اجاره خودرو و واسطه‌های اجاره اتوبوس، مینی‌بوس و… همینطور وب‌سایت‌های ارائه‌دهنده اقامتگاه هستند.طبق آن‌چه گفتم، اغلب بخشی از خدمات گردشگری را به مسافران ارائه می‌دهند و ما بیشتر در زمینه تسهیل اجرای سفر و تور فعالیت می‌کنیم و در تلاش هستیم تا زنجیره کامل‌تری از خدمات را ارائه دهیم. سایت دیوار هم در بخش گردشگری می‌تواند یکی از رقبای ما باشد که البته کامیونیتی گردشگری ندارد.
مزیت اصلی سفرکلاب داشتن جامعه‌ای از افراد حرفه‌ای در حوزه سفر است که اغلب آنها راهنما یا فعال گردشگری هستند. گستردگی این افراد در شهرها و روستاهای مختلف و دارا بودن مهارت‌های متنوع مورد نیاز در زنجیره گردشگری، باعث می‌شود مسافران و کاربران برای برنامه‌ریزی سفر بتوانند تجربه عملی‌تر و کارآمدتری داشته باشند. در این مسیر، سعی کردیم تکنولوژی را به کار بگیریم و یکپارچگی و یک‌جا کردن خدمات گردشگری را به نظرسنجی و نقد و بررسی کیفی خدمات پیوند بزنیم. یکی از نقاط قوت تیم سفرکلاب، تجربه دو حوزه استارتاپ فناوری اطلاعات و همینطور تعامل و داشتن شبکه و سابقه تعامل مناسب با افراد متخصص در حوزه گردشگری است که در این مسیر کارگشا بوده است.
حجم بازاری که در آن مشغول به کار هستید چقدر است؟
غزاله حسینقلی‌زاده: در سالهای اخیر به واسطه کرونا، صنعت گردشگری به خواب رفت، ولی در حال حاضر این صنعت در حال بازیابی قوای خود است. طبق آمار سازمان گردشگری، بعد از کرونا حدود 181569 سفر با تور در سال 1400 و حدود 24 میلیون سفر بدون تور برگزار شده است. با توجه به اینکه این آمار بعد از کروناست و با مقایسه سالهای پیش از کرونا می‌توان به قدرت خفته این بازار پی برد. حدود پنج هزار آژانس گردشگری و تقریباً چهارده هزار راهنمای گردشگری دارای کارت در ایران وجود دارد. جدا از این آمار، بسیار از افراد تورهای خانوادگی و دوستانه را بدون آموزش رسمی اجرا می‌کنند. برآورد شده که تا پایان امسال 6 میلیون گردشگری خارجی وارد ایران می‌شوند. درآمد گردشگری سلامت ایران هم یک میلیارد دلار برآورد شده که پتانسیل ارتقای چندین برابری آن وجود دارد.
جایگاه شرکت خود را در ایران و جهان چطور ارزیابی می‌کنید؟
حامد پرتوی: در حال حاضر استارتاپ سفرکلاب تازه مسیر خود را آغاز کرده، با این حال با توجه به نتایجی که به‌دست آورده‌ایم و تعاملات و کامیونیتی‌‌ای که ایجاد کرده‌ایم، خوش‌بین هستیم که بتوانیم در زمینه هماهنگی اجرای سفر و تورهای گردشگری تحول خوبی را برای مجریان گردشگری و سفر فراهم کنیم. در مورد بخش بین‌الملل هم با توجه به اینکه اغلب ورودی فعلی گردشگری ایران از عراق است، در حال بررسی کشورهای عربی هستیم.
در مسیر راه‌اندازی و توسعه این استارتاپ با چه چالش‌هایی مواجه شده‌اید؟
حامد پرتوی: مهمترین مسئله مربوط به مسائل کلان و زیرساخت‌های استارتاپها می‌شود. استخدام و حفظ منابع انسانی خبره از دیگر مسائل و چالش‌های ماست. تامین مالی نیز از مسائل مهمی بوده که تا به امروز توسط خودمان فراهم شده و همراه کردن سرمایه‌گذار مناسب می‌تواند تا حد خوبی این مسئله را حل کند. ساخت فرهنگ سازمانی نیز از مهمترین کارهایی‌ست که در این مدت تلاش کردیم روی آن کار کنیم. البته می‌توان مسائلی چون بازار گردشگری و تورهای ورودی را نیز در این بخش قرار داد که بهبود این موضوعات می‌تواند زمینه‌ساز رشد سریع صنعت گردشگری شود.
چشم‌انداز و اهداف کسب‌وکار شما چیست و تا چند سال آینده قرار است چه جایگاهی را در سطح کشوری یا جهانی داشته باشد؟
غزاله حسینقلی‌زاده: در چند سال آینده، قصد داریم سفرکلاب را به ابزار اصلی برگزاری تور و گردشگری تبدیل کنیم که مسافران قبل از اقدام به سفر برای برنامه‌ریزی و اجرا به آن مراجعه کنند و آن را ملاکی برای تصمیم‌گیری انتخاب خدمات گردشگری قرار دهند. قاعدتاً در برنامه‌ها افزودن فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد مورد استفاده ما خواهد بود. چنانکه هم اکنون در قسمت جستجوی خدمات به دنبال استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود فرآیند جستجو هستم.
آینده صنعتی که در آن مشغول به فعالیت هستید را چطور می‌بینید؟
حامد پرتوی: هم ترندهای داخلی و هم آمارهای بین‌المللی گردشگری گواه ترند رو به رشد گردشگری و خدمات آن هستند. در سالهای اخیر، گردشگری به عنوان یکی از منابع درآمدی اصلی کشورها مورد توجه قرار گرفته که در برخی کشورها میزان ارزآوری گردشگری برای کشورها در رتبه‌های 1 تا 3 قرار دارد. ایران هم با وجود ضعف های فراوانی که در این زمینه داشته، در نظر دارد طی سالهای پیش‌رو تا سال ۱۴۰۷ تعداد گردشگران ورودی را به ۱۵ میلیون نفر برساند. همچنین، پتانسیل بسیاری در زمینه گردشگری سلامت ایران وجود دارد که همگی به رشد صنعت گردشگری نیاز دارد و باید زیرساخت‌های ایران برای رشد استارتاپ‌های گردشگری فراهم شود.
پروانه حسین‌زاده