عدم‌شفافیت در حوزه رمزارزها، ماحصل تصمیمات رگولاتوری‌ست
دنیای ارزهای دیجیتال و بازارهای مالی همواره برای افراد جامعه و سرمایه‌گذاران مختلف جذابیت خاص خود را داشتند. این بازارها در سال‌های گذشته با مشکلاتی مانند محدودیت‌های قانونی، تحریم‌ها و نوسانات شدید قیمت ارزهای دیجیتال درگیر بوده‌اند. از طرفی به گفته بازیگران این حوزه وضعیت قانونی و رسمیت رمزارزها در ایران هنوز مبهم است و این امر می‌تواند باعث عدم اطمینان در بازار شود. همچنین به اعتقاد بسیاری از آنها، نهادحاکمیت در یک‌سال اخیر هیچ راهکاری را برای بهبود این فضا ارائه نداده است. ما نیز به بهانه پایان سال گذشته و آغاز سال نو تصمیم گرفتیم در همیار کارآفرین گپ‌وگفتی با سهیل نیکزاد، رئیس هیئت‌مدیره صرافی کیوسک و مدیرعامل اوپکس، حسین غضنفری، فعال حوزه سرمایه‌گذاری و تحلیلگر و مدرس در حوزه رمزارز و عباس آشتیانی، پژوهشگر حوزه ارزهای دیجیتال داشته باشیم. در ادامه دیدگاه فعالان این حوزه را درباره مشکلات کسب‌وکارهای رمز ارز دیجیتال و پیش‌بینی‌شان از سال جدید را می‌خوانید.
نیکزاد، درباره چالش‌های سال گذشته حوزه ارزهای دیجیتال به همیار کارآفرین گفت: «سالی سخت برای کسب‌وکارها به‌خصوص کسب‌وکارهای حوزه ارز دیجیتال بوده است. رگولاتور در یک سال اخیر، سنگ‌اندازی‌های متعددی را برای کسب‌وکارهای رمزارزی داشته و تاکنون هیچ راهکاری را برای بهبود این فضا ارائه نداده است. به‌نظرم رگولاتور حتی تکلیفی را برای خود در این زمینه مشخص نکرده است.»
به گفته او دخالت نهادهای غیرخصوصی در بازار ارزهای دیجیتال به‌واسطه حمایت دولتی‌ها از آنها نیز کار را برای فعالان این حوزه سخت کرده است.
مدیرعامل اوپکس سال 1403 را اینگونه پیش‌بینی کرد: «به‌نظرم سال پیش‌رو سالی‌ست که حکومت با توجه به برنامه‌‌هایی که در دست اقدام دارد با مشکلات بیشتری در زیرساخت‌ها و تامین قوانین کسب‌وکارها مواجه خواهد شد. فکر می‌کنم چالش‌های سال‌های گذشته تمدید می‌شود و چشم‌انداز مثبتی از آن‌چه قرار است برای کاربران و کسب‌وکارها اتفاق بیفتد، در سال پیش‌رو نمی‌بینم. به همه توصیه می‌کنم مراقب قدم‌های خود در سرمایه‌گذاری‌های رمزارزی باشند و امیدوارم هر آن‌چه اتفاق می‌افتد برای همه خیر باشد.»
غضنفری نیز درباره اتفاقات سال گذشته به همیار کارآفرین گفت: «در سال گذشته سرعت مهاجرت نیروی متخصص در حوزه فناوری و نوآوری بیشتر شده است. حوادث ۱۴۰۱ و مسائل اقتصادی و اجتماعی در افزایش سرعت مهاجرت نیروی انسانی متخصص تاثیر بسزایی گذاشته است. از طرفی، شرایط در حوزه‌های مالی و سرمایه‌گذاری نیز در حال سخت‌تر شدن است. فضا به سمتی پیش می‌رود که متاسفانه با توجه به رویکرد دولت و افزایش مالیات، به نفع کسب‌وکارهای کوچک نیست.»
به گفته او، نبود یک زیرساخت درست مالیاتی، کسب‌وکارهای خصوصی و خرد را با مشکلات متعددی مواجه خواهند کرد. این تحلیلگر و مدرس حوزه رمزارز در انتقاد به رویکرد رگولاتوری گفت: «در حوزه رمز ارزها نیز سیاست دولت همواره محدودسازی بوده که متاسفانه رویکرد غلطی است؛ تمام این موارد روی بازار تاثیر می‌گذارند. بازنده این مسئله نیز به‌طور قطع قانون‌گذار است چون با تصمیمات اشتباهی که می‌گیرد، به عدم‌شفافیت در حوزه رمزارزها دامن می‌زند.»
غضنفری، درباره پیش‌بینی سال جدید گفت: «در حوزه قانون‌گذاری رمزارزها امیدی ندارم ولی در حوزه‌های مالی که تخصص من نیز در این زمینه است، فکر می‌کنم که سال سختی را پیش‌رو خواهیم داشت. البته من نسبت به سال گذشته نیز همین احساس را داشتم ولی تصورم این است که سال ۱۴۰۳، از نظر بازارهای مالی اوضاع بهتری را نسبت به سال ۱۴۰۲ خواهد داشت. معتقدم که قیمت دلار در سال جدید افزایش می‌یابد و این موضوع خودبه‌خود روی تمام بازارها تاثیر خواهد گذاشت. فکر می‌کنم به‌خاطر معافیت مالیاتی و ارزندگی برخی سهام و رشد دلار و مباحثی از این دست، بازار بورس در سال ۱۴۰۳ رونق بگیرد.»
آشتیانی، سال 1402 را اینگونه ارزیابی کرد: «در چند سال گذشته ابهاماتی در زمینه تنظیم‌گری رمزارزها وجود داشت و کشور ما هم تاحدودی هم‌سو با دیگر کشورها در این زمینه بود ولی الان اوضاع فرق کرده است. در حال حاضر، مسئله تنظیم‌گری و قانون‌گذاری در حوزه‌هایی چون هوش مصنوعی و وب۳ در جهان مطرح است، اما ما هنوز در موضوع تعریف دارایی‌های دیجیتال مانده‌ایم. همین مسئله، ما را از دنیا عقب نگه می‌دارد و چون در تعریف یک موضوع گیر کرده‌ایم، نمی‌توانیم به مالیات و مسائل حقوقی آن بپردازیم. به‌نظرم، یکی از مهم‌ترین عوارض این عدم‌شناخت و فراتر از تعاریف نرفتن، برخورد سلیقه‌ای و مرگ نوآوری است. از طرفی، کسب‌وکارهای ایرانی حوزه ارزهای دیجیتال نسبت به رقبای خارجی این اقتصاد بدون مرز، سهم بازار کمتری را دریافت می‌کنند و کاربران این حوزه ترجیح می‌دهند پلتفرم‌های خارجی را انتخاب کنند.»
پژوهشگر حوزه ارزهای دیجیتال درباره انتظارات خود از نهادهای قانون‌گذار در زمینه بلاکچین و رمزارزها گفت: «کاهش جریانات مالی یکی دیگر از مسائلی است که کسب‌وکارهای حوزه رمزارز با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. از طرفی، نگاه‌های سلیقه‌ای به دارایی‌های رمزارزی سبب می‌شود نیروهای متخصص کمتری جذب شرکت‌های رمزارزی شوند. در حال حاضر، کارگروه ساماندهی به موضوع رمزارزها با مشارکت دستگاه‌های متنوع نظامی، اقتصادی و امنیتی با نظارت بانک مرکزی ایجاد شده است؛ به‌نظرم اگر رگولاتور با یک نگاه دقیق و درست، کسب‌وکارهای رمزارزی را به سمت خودتنظیم‌گری سوق دهد، شاهد بهبود وضعیت در این حوزه خواهیم بود.»
آشتیانی، در خصوص پیش‌بینی خود از سال جدید گفت: «استفاده از فناوری در سال آینده افزایش می‌یابد و شاهد توکنایز سهام و مسکن خواهیم بود. مالی‌سازی دارایی‌های سنتی مانند املاک با کمک فناوری بلاکچین و نه الزاماً رمزارز اتفاق خوشایندی است که امیدوارم در سال جدید گسترش یابد.»