طرح تعطیلات زمستانی مدارس و کاهش آلودگی هوا مطرح شد
نمایندگان بخش خصوصی در کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران، در نشست شانزدهم خود به بررسی طرح پیشنهادی تعطیلات زمستانی مدارس با هدف کاهش آلودگی هوا در اوج مصرف گاز پرداختند که بارها و بارها مطرح شده اما به نتیجه نرسیده است. در این نشست که نمایندگانی از مرکز پژوهش‌های مجلس و سازمان استاندارد نیز حضور داشتند، مطرح شد که این پیشنهاد باید از جوانب مختلف و به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد؛ زیرا اگرچه مزایای آن زیاد و قابل تأمل است اما اجرای آن در مناطق مختلف کشور الزاماً یکسان نخواهد بود.
به گزارش همیار کارآفرین، به نقل از روابط‌عمومی اتاق بازرگانی تهران، آلودگی محیط زیست به ویژه در کلان‌شهرها کلافی پیچیده است که هنوز حتی روی سرمنشاء آن هم توافقی جامع شکل نگرفته است. نمایندگان بخش خصوصی در کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران با اشاره به این مسئله، با تاکید بر پیگیری راه‌حل‌های اساسی و بلندمدت، راهی کوتاه‌مدت برای کاهش آسیب آلودگی هوا پیش روی مسئولان دولتی می‌گذارند. تعطیلی یک ماهه مدارس در زمستان که علاوه بر کاهش آلودگی هوا می‌تواند به رونق گردشگری چهارفصل منجر شود و همچنین از تعطیلات طولانی سه ماهه تابستانی، ترکیبی متناسب‌تر بسازد.
با این وجود، نکات قابل تاملی هم در مورد این پیشنهاد وجود دارد؛ از جمله مسئله‌ای که نماینده مرکز پژوهش‌های مجلس عنوان کرد و از طرحی مشابه در مجلس یاد کرد. نشست شانزدهم کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران که نخستین جلسه این کمیسیون در سال جاری محسوب می‌شد، با ابزار امیدواری رئیس این کمیسیون نسبت به اثرگذاری بیشتر روی مسائل مهم این حوزه و پیش بردن برنامه‌های بخش خصوصی آغاز شد.
سعید تاجیک، با اشاره به اینکه کمیسیون با تشکل‌های مربوط ارتباط گرفته و خواستار اعلام اولویت‌های مدنظر آنها شده است، گفت: «شماری از تشکل‌ها پاسخ دادند که تلاش می‌شود رسیدگی به این اولویت‌ها با پرهیز از موازی‌کاری در دستور کار کمیسیون قرار بگیرد.»
مریم فدایی، معاون کمیسیون‌ها و هیئت‌نمایندگان اتاق تهران نیز با اشاره به تدوین برنامه‌های کمیسیون در سال گذشته برای دو سال، گفت: «با توجه به سیاست هم‌سویی اتاق تهران با تشکل‌ها، بار دیگر خواستیم که تشکل‌ها نیز پیشنهادات و موارد قابل طرح خود به کمیسیون منتقل کنند که البته در بین موارد مطرح شده، اندک مورد جدیدی به چشم می‌خورد و بیشتر موضوعات همان چالش‌هایی است که در سال گذشته در برنامه کاری کمیسیون گذاشته شده بود.»
او اضافه کرد: «محورهای اصلی بحث در سال گذشته صنایع برق، گاز، پتروشیمی، آب و محیط زیست بود و کمیسیون تقریباً به تمامی این مباحث ورود کرد. برای مثال در رابطه با محیط زیست، کارگروهی تشکیل شد که از آن به بعد ماهیانه جلسه داشت؛ در حوزه برق، مشکل قطعی برق صنایع به طور جدی پیگیری شد اما مسئله‌ای آب چون به طور خاص و جدی در اتاق ایران پیگیری می‌شود و برای پرهیز از موازی‌کاری در کمیسیون چندان مطرح نشد.»
فدایی تاکید کرد که کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران، یکی از کمیسیون‌های فعال و پرخروجی اتاق بوده و برنامه‌های عملیاتی متعددی را تهیه کرده و در دستور کار قرار داده که در سال جاری نیز به آنها رسیدگی و چالش‌های بخش خصوصی را پیگیری خواهد کرد.
در ادامه، سعید تاجیک با تاکید بر پرهیز کمیسیون از موازی‌کاری با اتاق ایران یا تشکل‌های بخش خصوصی گفت: «برخی مسائلی که از سال گذشته مورد بحث قرار گرفت، هنوز هم نیازمند پیگیری است از جمله بحث تعطیلات زمستانی و آلودگی هوا است که در حضور رئیس سازمان محیط زیست مطرح شد و ایشان نیز تاکید بر پیگیری داشتند. همچنین در جلسه‌ای که با حضور نمایندگان مجلس در اتاق تهران برگزار شد هم مساله تعطیلات زمستانی مطرح شد و مورد پیگیری دبیر کل اتاق قرار گرفت و در نهایت تاکید شد که یک سند سیاستی برای پیشنهاد این موضوع تهیه شود.»
رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران ادامه داد: «موضوع انتشار کربن نیز باید به صورت مشترک با همکاری این کمیسیون و کمیسیون توسعه پایدار اتاق ایران پیگیری شود. به طور خلاصه، موضوع این است که بسیاری از کالاهای صادراتی طی بازه سال‌های 2026 تا 2030 از نظر ردپای کربن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و اگر نتواند استانداردها را رعایت کند مشمول جریمه می‌شود. به طور مشخص فولاد، سیمان و آلومینیوم این شرایط را دارند.»
تاجیک گفت: «تعطیلات زمستانی، آلودگی هوا و ردپای کربن سه موضوعی است که در کنار موضوعات احتمالی مربوط به روز در کمیسیون مطرح و پیگیری می‌شود. علاوه بر این کاپ ۲۹ نیز امسال برگزار می‌شود و تمام تلاش ما این است که بتوانیم حضور و مشارکت فعال داشته باشیم.»
علی پناهی، عضو هیئت‌مدیره انجمن استصنا نیز در این بخش با اشاره به برنامه‌های کمیسیون گفت: «پیشنهاد من این است که از تشکل‌ها برنامه کار خواسته شود و اولویت‌های آنها به شکل سیستماتیک در جریان کار کمیسیون قرار بگیرد.»
شیوه‌نامه‌ای که نقض قوانین بالادستی است
در ادامه این نشست و پیش از ورود به دستورجلسه، برخی از مهمترین اخبار و رویدادهای حوزه انرژی و محیط زیست مورد بحث قرار گفت. ابتدا توحید صدرنژاد، دبیرکل خانه صمت استان تهران، از جلسه کمیته محیط کسب‌وکار اتاق ایران بود با موضوع رسیدگی و تاسیس نهادهای تنظیم‌گر حوزه برق، پسماند و محیط زیست با محمد دهقان، معاون حقوقی رئیس‌جمهور، خبر داد و گفت: «شورای رقابت به جای اینکه وظایف خود را انجام دهد، لوایح تاسیس نهادهای تنظیم‌گر را برخلاف قانون از دولت پس گرفته است. مطابق ماده ۶۳ اصل ۴۴ شورای رقابت صلاحیت بازنگری احکام خودش را در پروسه تجدیدپذیر ندارد، چه برسد که این احکام قطعی شده باشد. در هر صورت بعد از یک بحث پرحاشیه بنا شد که شورای رقابت در یک پروسه سه ماهه هر ماه یک اساسنامه نهاد تنظیم‌گر را تحویل دولت بدهد که البته ما امیدواریم نیستیم چراکه این پرونده حداقل ۶ سال در جریان بوده و به نتیجه نرسیده است.»
صدرنژاد، در بخش دیگری از سخنان با نقد همکاری وزارت کشور و سازمان محیط زیست در تدوین شیوه‌نامه مدیریت مکانیزه پسماندهای شهری، گفت: «در این کار چند قانون مهم و اصلی کشور زیر پا گذاشته شده است. اول از همه طبق ماده ۳۰ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار، نظر اتاق بازرگانی و تشکل‌ها گرفته نشده است. دوم اینکه محدوده فعالیت، خریدار پسماند و حتی قیمت پسماند را هم برای شرکت‌ها معرفی کرده است که یعنی هم‌زمان تمام بندهای ماده‌های ۴۵ و ۴۶ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی را یکجا زیر پا گذاشته است. همچنین در شیوه‌نامه برای خودش صلاحیت صدور مجوز خلق کرده است. به همین دلیل نیز اتاق ایران پیگیری این نقض قانون را از مجاری مختلف پیگیری کرده است.»
طرحی به نام تعطیلات زمستانی
با ورود به دستور کار اصلی این نشست، آزاده انتظاری، مشاور کمیسیون، گزارشی در مورد طرح تعطیلات زمستانی مدارس ارائه کرد و گفت: «تعطیلی زمستانی مدارس برای کمک به کاهش آلودگی هوا پیشنهاد شده است. برابر گزارش‌ها در سال گذشته ۸۲ درصد آلودگی تهران مربوط به آلاینده پی‌ام۲.۵ بوده است. در سال ۱۴۰۱ حدودا ۱۹۵ روز هوای سالم داشته‌ایم، در حالی که در سال ۱۳۹۶ این رقم ۲۴۵ روز بوده است. تعطیلی مدارس بر اساس مصوبات سختگیرانه‌تر شده است؛ طبق این مصوبه در پاییز از ۹۰ روز حدود ۳۷ روز پی‌ام۲.۵ بالاتر از حد مجاز بوده اما تنها ۷ روز تعطیل شده است.»
او گفت: «بالا رفتن سطح آلاینده پی‌ام۲.۵ در پایتخت دو دلیل دلیل عمده دارد، اول قرار گرفتن کشور ما در کمربند گردوغبار جهانی و دوم ساییدگی لاستیک و لنت ترمز خودروها در ترافیک‌های سنگین و زیاد پایتخت. طبق قانون حمل‌ونقل عمومی، باید در سفرهای برون‌شهری سهم حمل‌ونقل عمومی به ۷۵ درصد می‌رسید که اکنون ۷ درصد است و سهم حمل و نقل عمومی در سفرهای درون‌شهری باید به ۵۰ درصد می‌رسید که امروز ۱۳ درصد است. نتیجه این که وضعیت آلودگی هوا بسیار نامناسب است.»
انتظاری ادامه داد: «علاوه بر این ناترازی گاز نیز در این پیک پاییزی بسیار بالاست. راه‌حل‌های بلندمدت قطعا راهگشاست اما به یک طرح کوتاه‌مدت نیز نیاز داریم و پیشنهاد کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران، تعطیلی ۱۵ آذر تا ۱۵ دی در کلانشهرهاست؛ که می‌تواند پس از پایش و ارزیابی اجرای آزمایشی در کلانشرها به دیگر شهرها نیز گسترش یابد.»
مشاور کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران با اشاره به تاریخچه این بحث اظهار کرد: «ارائه این طرح از سال ۱۳۳۶ سابقه دارد و بارها تا مرز تصویب رفته اما در نهایت مصوب نشده است. دلیل اصلی وزارت آموزش و پرورش برای اجتناب از آن وجود یک تقویم آموزشی است که باید محقق شود. پس بهترین راه اقدام از طریق مجلس است. تعطیلات زمستانی مدارس بسیار فراگیر است و نه‌تنها در اروپا بلکه در منطقه نیز عمده کشورها دارای تعطیلات زمستانی هستند. علاوه بر رفع نگرانی از ناترازی گاز و آلودگی هوا، رونق گردشگری برای برخی اقلیم‌های ایران، کوتاه کردن تعطیلات تابستانی ۳ ماهه دانش‌آموزان و جلوگیری از گسترش بیماری‌های واگیردار متعدد در این فصل نیز از جمله اهداف این طرح است.»
تفاوت اقلیم، تفاوت برنامه آموزش
در ادامه این جلسه، رضا مستمع، مدیر فرهنگ و هنر مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به راه‌حل پیشنهادی این مرکز، گفت: «در سال ۱۳۹۵ لایحه‌ای به مجلس آمد، اما چون تک‌بعدی بود به نتیجه نرسید. اکنون نیز طرحی در دستور کار کمیسیون آموزش است که احتمالاً در مجلس آینده بررسی شود. یک مطالعه در مورد ساعات آموزشی نشان می‌دهد میانگین ۵۸ کشور مورد بررسی ۶۲۷ ساعت است و ایران ۵۷۶ ساعت آموزشی دارد.»
او ادامه داد: «بر این اساس، پیشنهاد مرکز پژوهش‌های کشور این است که تصمیم‌گیری در مورد این مساله در اختیار هر استان باشد و هر استان به درخواست شهرستان‌های خود در ۱۲ ماه تقویم آموزشی خود را تنظیم کند. با توجه به اقلیم متنوع ایران ما نمی‌توانیم یک طرح کلی برای کل کشور بنویسیم. بحث دیگر مرخصی والدین است که می‌توان تا حدودی با دورکاری این مشکل را حل کرد.»
حسن فروزان‌فرد، رئیس کمیسیون حکمرانی سازمانی اتاق تهران، نیز بیان کرد: «کمیسیون باید از مرکز بررسی‌های اتاق بخواهد که با محور تهران موضوع را با توجه بیشتر به عواقب و آثار اقتصادی این طرح دوباره بررسی کند.»
او تصریح کرد: «از منظر عمومی صحبت‌ها کاملا صحیح است، اما انتظار می‌رود که ما به عنوان فعالان اقتصادی، تاکید بیشتری بر اقتصاد داشته باشیم و این قدر عمومی به مسائل نگاه نکنیم. قطعا‍ً این طرح جوانب زیادی دارد که باید در معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران مورد مطالعه قرار بگیرد. مثلاً در مورد گردشگری، ایجاد پنجره تعطیلات زمستانی این فرصت را برای مناطق گرمسیر فراهم می‌کنیم که صنعت گردشگری خود را توسعه دهند. از طرفی می‌تواند به کاهش ترافیک وحشتناک سفرهای نوروزی کمک کند و با پخش کردن آن در طول سال آسیب کمتری نیز به محیط زیست وارد می‌آید.»
علی یوسفی، کارشناس سازمان محیط زیست نیز در این نشست تاکید کرد که مسئله آلودگی هوا را باید از تمامی جوانب مدنظر گرفت. او گفت: «یعنی مسئله آلودگی هوا فقط مربوط به بنزین یا فقط مربوط به گاز نیست و باید عوامل متعددی را که به شکل همبسته و اثرگذار بر یکدیگر هستند مورد بررسی قرار داد. گاهی ممکن است طرحی برای کاهش آلودگی در یک نقطه پیشنهاد شود که در بررسی‌ها مشخص شود این طرح فشار آلودگی را به نقطه دیگری از زمان و مکان منتقل می‌کند. بنابراین طرح مسائل مختلف با هدف کاستن از آلودگی باید همه‌جانبه مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.»
او اضافه کرد: «همچنین، در سطح کشور پهناوری مثل ایران نمی‌توان طرحی واحد و نسخه‌ای یکسان برای یک مسئله از جمله تقویم آموزشی تعیین کرد. در حوزه آلودگی هوا مهمترین مسئله تعیین منشا آلودگی و سهم هر عامل است که تا به طور دقیق مشخص نشود هر طرحی برای کاهش آلودگی ابتر خواهد بود.»