عملکرد سوییچ آمیتیس برای کارگزاری‌های آنلاین بیمه

سایه سوییچ آمیتیس این بار با رأی شورای رقابت به نفع راه‌اندازی این سوییچ دوباره بر سر کارگزاری‌های آنلاین بیمه برگشته است. سال گذشته سه شرکت کارگزاری آنلاین بیمه ازکی، بیمه بازار و بیمه دات‌کام به دلیل اتخاذ رویه ضدرقابتی بیمه مرکزی در راه‌اندازی سوییچ آمیتیس به شورای رقابت شکایت کردند. در اواخر اردیبهشت‌ماه بود که رأی شورای رقابت منتشر شد و اتخاذ رویه ضدرقابتی از طرف بیمه مرکزی در راه‌اندازی سوییچ آمیتیس را رد کرد. در رأی شورای رقابت تاکیده شده سوییچ آمیتیس قرار است «شبکه ارتباطی»‌ بین‌ بیمه‌ مرکزی‌، شرکت‌های‌ بیمه‌، کارگزاران‌ برخط‌ و شرکت‌های‌ خارج‌ از صنعت‌ بیمه‌ باشد و سرویس‌های API باید به سوییچ بیمه مرکزی متصل شوند.

در رأی شورای رقابت آمده است، بیمه مرکزی به‌ عنوان مرجع ناظر حوزه بیمه، وظیفه تنظیم‌گری و نظارت را برعهده خواهد داشت و راه‌اندازی سوییچ آمیتیس بدل به فعالیت اقتصادی نخواهد شد. این رأی شورای رقابت باعث نگرانی کارگزاری‌های آنلاین شده است. محمدرضا فرحی مدیرعامل بیمه بازار، محمدرضا برزگری مدیرعامل کارگزاری برخط همپاد کیان و بهاره شریفیون مدیرعامل بیمه دات‌کام به‌ عنوان سه فعال اینشورتکی، تفسیر متفاوتی از رأی شورا دارند و معتقدند در این رأی برخلاف گفته مدیر ارشد بیمه مرکزی، برخی از موارد مطرح‌شده از سوی آنها به رسمیت شناخته شده است.

محمدرضا فرحی، مدیرعامل بیمه بازار، معتقد است موضوع سوییچ در آیین‌نامه فعالیت کارگزاران آنلاین بیمه مطرح نبوده است. او در این باره می‌گوید: در شهریور ۹۸ آیین‌نامه‌ای برای فعالیت و دریافت مجوز کارگزاران برخط به اسم آیین‌نامه «نود و دو و دو دهم» از طرف شورای عالی بیمه تصویب شد که در آن اسمی از سوییچ نیامده است.

فرحی البته تصریح می‌کند بندی در این آیین‌نامه بوده که الزام‌های فناوری اطلاعات برای دریافت مجوز کارگزاری را به اعلام بیمه مرکزی موکول می‌کرده است. او تاکید می‌کند در درون بیمه مرکزی دستورالعملی تهیه شد و به تصویب هیات عامل بیمه مرکزی رسید.

این در حالی است که شورای عالی بیمه این دستورالعمل را تهیه نکرد. فرحی درباره دستورالعمل شورای عالی بیمه می‌گوید: در این دستورالعمل بر الزاماتی علاوه بر اینماد و در واقع دریافت مجوز افتا و امثال اینها تاکید و مفهومی تحت عنوان سوییچ بیمه مرکزی تعریف شد.

او درباره کارکردهایی که بیمه مرکزی برای سوییچ تعریف کرده توضیح می‌دهد: در واقع سه کارکرد برای سوییچ در نظر گرفته شد: یکی استعلام قیمت بیمه‌نامه، دومی پرداخت بیمه از طریق سوییچ و سومی تسهیل صدور بیمه از طریق سوییچ.

بعد از ابلاغ دستورالعمل بیمه مرکزی، اداره فاوا این نهاد اواخر خرداد ۱۴۰۰ در نامه‌ای به مدیران شرکت‌های بیمه‌ای اعلام کرد از اول تیر ۱۴۰۰ هرگونه همکاری مستقیم و غیرمستقیم شرکت‌های بیمه و شبکه فروش با بازاریابان بیمه‌ای برخط یا همان استارت‌آپ‌های فاقد مجوز، از بیمه مرکزی در کلیه رشته‌های بیمه‌ای ممنوع است. در واقع این بخشنامه،‌ شرکت‌های بیمه‌ای را از ارائه هرگونه API به صورت مستقیم به کارگزاران برخط حوزه فروش بیمه منع می‌کرد. مدیرعامل کارگزاری برخط همپاد کیان درباره بخشنامه اداره فاوا بیمه مرکزی در ممنوعیت ارائه API مستقیم به کارگزاری‌های آنلاین می‌گوید: این ممنوعیت از نظر ما منطقی و مطلوب نبود و صرفاً به استناد یک بند مبهم در این آیین‌نامه یک حدود و ثغور خیلی وسیع برای الزامات فناوری اطلاعات در نظر گرفته شد و در واقع مفهومی به اسم سوییچ تعریف شد.

محمدرضا برزگری مدیرعامل کارگزاری برخط همپاد کیان درباره ممنوعیت ارائه API و مشکلی که در موضوع فروش بیمه به وجود آورد توضیح می‌دهد: اگر ما می‌خواستیم با تمام شرکت‌های بیمه ارتباط برقرار کنیم باید استعلام نرخ بیمه را به‌ همراه صدور آنلاین از یک شرکت بیمه دریافت می‌کردیم، تمامی این سرویس‌ها به ‌صورت API در اختیار استارت‌آپ‌ها قرار می‌گیرد؛ یعنی یکسری سرویسی که کدنویسی شده‌اند در اختیار ما قرار داده می‌شود و این APIها بر اساس ورودی و خروجی منتج به صدور بیمه‌نامه می‌شود.

تفاوت دیدگاه بیمه مرکزی و کارگزاری‌های آنلاین بیمه

مدیرعامل کارگزاری برخط همپاد کیان معتقد است رویکرد تجمیعی در آمیتیس باعث پیچیدگی فنی و کسب‌وکاری می‌شود. او در این باره تصریح می‌کند: این اتفاق می‌توانست به این شکل باشد که ما با تمام شرکت‌های بیمه این مسیر را پیش ببریم اما نهاد ناظر معتقد است نباید این اتفاق بیفتد و تمام شرکت‌های بیمه بایدAPI ها را به آمیتیس بدهند و کارگزار برخط از آمیتیس بگیرد. ما به‌ازای هر استعلام مشخصات بیمه مبلغی را به آمیتیس پرداخت می‌کنیم. ما با بحث پرداخت چندان مشکلی نداریم اما بحث اصلی‌مان این است که وقتی درگاه یکپارچه شود و تمام شرکت‌های بیمه وارد یک سوییچ شوند و از آنجا سرویس دریافت کنند، این پیچیدگی فنی و کسب‌و‌کاری ایجاد می‌کند.

بهاره شریفیون مدیرعامل بیمه دات‌کام درباره رویکرد اینشورتک‌ها به سوییچ آمیتیس می‌گوید: ممکن است موضوع اخذ وجه یکی از موضوعات چالشی کارگزان آنلاین بیمه باشد. در واقع دغدغه فناوری بسیار کمرنگ شده آن‌قدری که خود شرکت‌های بیمه هم از آن ناراضی هستند و به‌ صورت کلی با سوییچ موافقت ندارند و شرکت‌ها ترجیح می‌دهند خودشان مستقل موضوعات را پیش ببرند، البته تمامی کدهای یکتایی که باید برای هر بیمه‌نامه اخذ شود، از سامانه بیمه مرکزی گرفته می‌شود و طبیعتاً لاگ تمامی دیتا با دقت و شفافیت بالا روی سیستم بیمه مرکزی هست اما اینکه یک المان دیگری بخواهد وسط مسیر قرار بگیرد می‌تواند کل فرایند را کُنْد کند و این از سمت شرکت‌های بیمه هم خیلی مطلوب نیست.

مدیرعامل بیمه دات‌کام به تفاوت دیدگاه بیمه مرکزی و شرکت‌های بیمه در خصوص سوییچ آمیتیس می‌پردازد و می‌گوید: این تفاوت دیدگاه می‌تواند راجع ‌به این موضوع باشد که بیمه مرکزی اصرار دارد از طریق سامانه سوییچ موضوعات را مدیریت کند ولی برای شرکت‌های بیمه خیلی این مسئله جذاب نباشد؛ نه برای اینکه تجمیع اطلاعات اتفاق نیفتد، از این نظر که خود این ماهیت می‌تواند سبب شود اگر در فرایند یک اختلالی اتفاق بیفتد، وقتی از سامانه سوییچ رد می‌شود کنترل آن کار سخت است و فرایند کاری برای بیمه‌گزاران بسیار کند خواهد شد.

برزگری درباره رویکرد بیمه مرکزی در راه‌اندازی سوییچ توضیح می‌دهد: بیمه مرکزی قصد دارد فروش و استعلام نرخ و پرداخت را از یک درگاه کنترل کند ولی این کار امکان‌پذیر نیست. زیرا وقتی همه چیز به یک درگاه و سوییچ وابسته باشد، مسیر توسعه و نوآوری بسته می‌شود، یعنی هر اقدامی که انجام می‌شود به آمیتیس با ساختار دولتی متصل می‌شود و خود آن مانع خلاقیت و نوآوری است. این موضوع، نظام پرداخت‌ها را متحول و شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های بیمه را دچار چالش می‌کند. استارت‌آپ‌ها و نهاد ناظر به لحاظ کسب‌و‌کاری کاملاً متفاوت هستند و به لحاظ تکنیکالی هم وابستگی پیش می‌آید. یعنی هرتوسعه‌ای در بخش فروش می‌تواند به تصمیم آمیتیس وابسته باشد.

تصدی و انحصار

در سال گذشته بود که دوباره موضوع راه‌اندازی سوییچ آمیتیس از سمت بیمه مرکزی مطرح شد. چنان‌که از اظهارنظرهای فعالان این حوزه برمی‌آید، کارگزاری‌های آنلاین با ورود سوییچ به حوزه استعلام مشکلی نداشتند اما با مداخله سوییچ در فرایند فروش و پرداخت مخالف بودند و هستند. این اقدام بیمه مرکزی با مخالفت کارگزاری‌های آنلاین بیمه و همراهی انجمن فین‌تک در اعتراض به سوییچ آمیتیس همراه شد. در نهایت کارگروه اقتصاد دیجیتالی به طور موقت دستور به توقف اجرای آمیتیس داد.

فرحی ورود سوییچ به دو حوزه پرداخت و فروش را به ‌مثابه «گلوگاه محصولی» می‌داند. او ادامه می‌دهد: این رویکرد عملاً ما را از هرگونه ارتباط با شرکت‌های بیمه منع می‌کرد و هرگونه نوآوری در فروش از طریق باندل کردن محصولات، فروش چند محصول با همدیگر، تشکیل سبد خرید و امثال آن را تحت‌الشعاع قرار می‌داد. به نظر ما این کار و واگذاری آن به آمیتیس هم تصدی و هم انحصار بود. با بیمه مرکزی این موضوع را در میان گذاشتیم.

برزگری به‌ عنوان یکی از منتقدان سوییچ آمیتیس معتقد است مساله نظارت در سوییچ کمتر اهمیت دارد. او در این باره می‌گوید: راه‌اندازی آمیتیس از سوی بیمه مرکزی به عنوان نظارت بر عملکرد کارگزاری‌های برخط شناخته می‌شود در حالی که اگر عملکرد آمیتیس را بررسی کنیم می‌بینیم که نظارت چندانی وجود ندارد و همین هم باعث نگرانی شرکت‌های دانش‌بنیان‌ و استارت‌آپ‌ها شده است. اگر بیمه مرکزی فرایند یکپارچه‌سازی‌اش را در بحث پرداخت خسارت قرار می‌داد، شاید موفق‌تر و مردم‌پذیر‌تر بود اما عموماً بیمه‌گزاران شکایتی از نهاد ناظر نمی‌کنند، بیمه مرکزی تمرکزش را بر بخش فروش بیمه به ‌صورت آنلاین گذاشته دلیل این کار هم شکایت بخش آفلاین صنعت بیمه است. آمیتیس برای کنترل این موضوع است اما بیمه مرکزی نمی‌تواند کنترل داشته باشد و اساساً فرایند آمیتیس هم موفقیت‌آمیز نخواهد بود. از‌ آنجا که شکایت در بحث فروش و بیمه شخص ثالث بوده است، بیمه مرکزی هم تمرکزش را بر همین موضوع گذاشته و سعی کرده است از آن سمت وارد بازار شود وکنترل کند. نیت بیمه‌م رکزی نظارت است اما ماهیتی که اتفاق می‌افتد نظارت نیست زیرا راه‌های بهتری برای نظارت وجود دارد که چنین تبعات و نگرانی‌هایی وجود نداشته باشد.

مدیرعامل بیمه بازار به واکنش بیمه مرکزی بعد از دستور توقف سوییچ با کارگزاری‌های آنلاین بیمه اشاره می‌کند و می‌گوید: بیمه مرکزی اینجا یک تعامل مثبتی با ما داشت و درخواست کرد دغدغه‌های ما را بشنوند و این دغدغه‌ها به صورت اصلاحاتی در آیین‌نامه کارگزاران برخط به شورای عالی بیمه پیشنهاد شود.

شکایت به شورای رقابت

اما محمدرضا برزگری، مدیرعامل کارگزاری برخط همپاد کیان، معتقد است در موضوع سوییچ شفاف‌سازی صورت نگرفته است. او درباره علت شکایت این سه کارگزاری آنلاین بیمه می‌گوید: ما در چندین جلسه با بیمه مرکزی صحبت کردیم اما موفقیتی حاصل نشد و کار به شورای رقابت رسید در حالی که شورای رقابت فضای شرکت‌های دانش‌بنیان را آن‌طور که باید نمی‌شناسد. از آنجا‌ که شفافیت در این حوزه وجود ندارد، کسانی که در حوزه برخط کار می‌کنند نمی‌توانند با آن کنار بیایند و نگران‌اند. ما در کسب‌و‌کار خودمان سعی می‌کنیم وابستگی به یک نقطه را از بین ببریم اما نهاد ناظر کاری می‌کند که تمام شرکت‌های دانش‌بنیان فروش برخط بیمه به یک درگاه وابسته می‌شوند. این اتفاقات آینده کسب‌و‌کار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

شریفیون درباره شکایت علت سه کارگزاری آنلاین به شورای رقابت عنوان می‌کند: آمیتیس در ظاهر کمرنگ شد اما چیزی که الآن با تغییرات در ساختار مدیریتی آمیتیس دیده می‌‌شود این است که مجموعه آمیتیس همچنان با برنامه‌ای که از قبل داشته پیش خواهد رفت. ما سال گذشته شکایتی به شورای رقابت در رابطه با رویه ضدرقابتی آمیتیس ارائه دادیم.

در ادامه فرحی با تاکید بر اینکه همزمان سه کارگزاری آنلاین بیمه ازکی، بیمه بازار و بیمه دات‌کام به شورای رقابت درباره سوییچ آمیتیس شکایت کردند می‌گوید: ما یک درخواستی هم به شورای رقابت برای اظهارنظر در این موضوع تسلیم کرده بودیم که با توجه به روند شورای رقابت بررسی این درخواست به طول انجامید‌ و بالاخره اردیبهشت امسال منتهی به صدور رأی بدوی منجر شد. در رأی بدوی هم همان‌طور که در بیانیه ما آمده، نکاتی هست که در مورد درخواست ما رد شده است.

مدیرعامل بیمه بازار عنوان می‌کند بیمه مرکزی در گذشته نه به صورت مکتوب بلکه به صورت شفاهی در جلسات از آنها خواسته تا درخواست شکایت از شورای رقابت را پس بگیرند. او اضافه می‌کند: با توجه به اینکه ما هنوز با بیمه مرکزی به نتیجه نهایی و رسمی نرسیده بودیم که آیین نامه نود و دودهم اصلاح بشود، شکایت را در آن مقطع پس نگرفتیم.

تفسیر رأی شورا برخلاف بیمه مرکزی

شریفیون معتقد است رأی شورای رقابت بر بسیاری از مطالبات آنها صحه گذاشته است. او توضیح می‌دهد: در رأی فقط عنوان شده به دلیل آنکه هنوز سوییچی اجرا نشده امکان اینکه ما اعتراضی کنیم وجود ندارد. در حالی که، در چند بند از رأی شورای رقابت به‌صراحت، تایید مطالبات ما و حقانیت مطالبات مطرح‌شده از سوی ما دیده می‌شود.

مدیرعامل بیمه دات‌کام به مصاحبه‌ یکی از مدیران ارشد بیمه مرکزی اشاره می‌کند و می‌گوید: در آن مصاحبه اعلام شد که شورای رقابت ما را محکوم کرده است. اما این محکومیت از نظر حقوقی در رأی شورا جایی ندارد. ما مخالفتی با اصل ماجرا نداریم هرچند درباره بندی که شورا به اجرایی نشدن سوییچ استناد کرده، درخواست تجدید نظر هم داده‌ایم.

فرحی معتقد است رأی شورای رقابت در مورد پرداخت و صدور، خیال کارگزاری‌های آنلاین بیمه را راحت کرده است. مدیرعامل کارگزاری برخط همپاد کیان در ادامه می‌گوید: شورای رقابت در مورد انحصار و تصدی،‌ با توجه به اینکه چنین سوییچی هنوز اجرایی نشده، آن را فعلاً مردود اعلام کرده است. در نتیجه شورای رقابت این حق را برای ما قائل شده که به محض اینکه چنین سوییچی پیاده شود اگر شائبه‌هایی مثل انحصار تصدی‌ یا ورود نهاد ناظر به حوزه کسب‌و‌کار ما وجود داشت، همچنان در شورای رقابت یا نهادهای صالحه طرح موضوع کنیم.

محمدرضا برزگری مدیرعامل کارگزاری برخط همپاد کیان درباره رأی شورای رقابت در راه‌اندازی سوییچ آمیتیس عنوان می‌کند: رأی شورای رقابت به صورت بدوی، مبنی بر فعالیت قابل قبول آمیتیس مطرح شده و آن را متضاد با رقابت‌پذیری اعلام نکرده است. چیزی که شورای رقابت مطرح کرده مبنی بر این است که فعلاً مصداق رقابت در عملکرد آمیتیس دیده نشده است، زیرا آمیتیس هم کارش را شروع نکرده ولی روند رو به رشد در جاری ‌شدن آمیتیس در صنعت بیمه هم بعد از رأی شورای رقابت سریع‌تر اتفاق می‌افتد؛ گویا شورای رقابت به بیمه ‌مرکزی کمک کرد که با فراغ بازتری بتواند این موضوع را پیش ببرد.

از طرفی به زعم فرحی مدیرعامل بیمه بازار، رأی بدوی شورای رقابت رأی بدی نیست و از آن استقبال می‌کنند. او در این باره توضیح می‌دهد: بسیاری از دغدغه‌های مد نظر ما در این رأی به رسمیت شناخته شده است. با وجود این، برای جلوگیری از هرگونه شبهه ما درخواست تجدیدنظر در این رأی کردیم و منتظریم جلسات تجدیدنظر برگزار شود.

تعامل با چندصدایی

محمدرضا فرحی از آمادگی کارگزاری‌های آنلاین بیمه در تعامل دوباره با بیمه مرکزی می‌گوید: ما همچنان آمادگی داریم تا همان روالی را که دوستان در بیمه مرکزی قبلاً پیشنهاد داده بودند پی بگیریم؛ یعنی بررسی نظرات و دغدغه‌های ما به صورت فنی و تخصصی و تبدیل اینها به یک مجموعه پیشنهادها برای اصلاح آیین‌نامه و حل موضوع از ریشه قانونی نه صرفاً در فضای بحث و جدل. حقیقتاً من خودم نسبت به این موضوع گنگ هستم و ابهام دارم.

شریفیون نیز از تعامل با بیمه مرکزی در استفاده از بخش استعلام سوییچ خبر می‌دهد. مدیرعامل بیمه دات‌کام می‌گوید: اخیراً جلسات خوبی با بیمه مرکزی داشته‌ایم و به یک جمع‌بندی رسیده‌ایم. بر این اساس، قرار است از بخش استعلام کاملاً استفاده کنیم با اینکه همچنان مساله جدی در دقت و صحت اطلاعات آن وجود دارد. اما در مساله پرداخت و صدور همچنان با بیمه مرکزی به جمع‌بندی نرسیده‌ایم.

مدیرعامل بیمه بازار از پدیده چندصدایی درون بیمه مرکزی می‌گوید: ما قبل از این، پدیده چندصدایی را در بیمه مرکزی نداشتیم. معمولاً سیاست‌ها را رئیس کل ابلاغ می‌کرد و توسط ارکان مختلف بیمه مرکزی اجرا می‌شد، اما به رغم اینکه بخش‌هایی از بیمه مرکزی خیلی تاکید دارند بر اینکه سوییچ به همین صورت اجرا خواهد شد، بخش‌هایی دیگر از بیمه مرکزی همچنان به روند منطقی اصرار دارند. پیش‌بینی برای من سخت است که ببینم در نهایت صدایی که از بیمه مرکزی می‌شنویم بر محور کدام نظرات خواهد بود.

منبع