تا شکل‌گیری صنعت سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشور فاصله زیادی داریم
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی، سرمایه‌گذاری خطرپذیر را بسیار بااهمیت توصیف کرد و در عین حال گفت: این صنعت هنوز آنطور که باید و شاید در کشور ما شکل نگرفته است و ما از صنعت VC جهان فاصله بسیار داریم. با این حال کشورهای همسایه ما تمرکز بسیار جدی در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر انجام داده‌اند.
به گزارش همیار کارآفرین، به نقل از روابط عمومی صندوق نوآوری و شکوفایی، دکتر سیاوش ملکی‌فر عصر دوشنبه 29 آبان ماه 1402 طی سخنانی در نخستین همایش ملی مرجعیت علمی با اشاره به اینکه اگر بخواهیم تامین مالی فناوری را بررسی کنیم، باید به سراغ شرکت‌های دانش‌بنیان و مبتنی بر فناوری برویم، گفت: «در واقع تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان چهارچوبی به ما می‌دهد که چرخه عمر این شرکت‌ها را به سه مرحله تقسیم کنیم. هر مرحله نیز نیاز به اشکالی از تامین مالی دارد که ضروری هستند.»
او افزود: «مرحله اول فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان، شکل‌گیری است؛ یک زیست‌بوم هر چقدر پویاتر باشد، شرکت‌های دانش‌بنیان یا استارتاپ‌های بیشتری تولید می‌کند، شرکت‌هایی که همه از اکوسیستم دانشگاهی می‌جوشند. در این‌باره می‌توان به پیمایش دانشگاه MIT اشاره کرد که تعداد استارتاپ‌های برآمده از این دانشگاه آمریکایی را رصد کرده است. براساس این پیمایش تاکنون فارغ‌التحصیلان MIT، 30 هزار استارت‌آپ راه‌اندازی کرده‌اند. این شرکت‌ها برای 4.6 دهم میلیون نفر اشتغال ایجاد کرده و و دو هزار میلیارد دلار فروش سالانه دارند. مجموعه این شرکت‌ها اگر در یک کشور مستقر باشند، آن کشور بدون هیچ بنگاه دیگری می‌تواند جایگاه دوازدهمین اقتصاد دنیا را کسب کند. هر کدام نیز دست کم یک تجربه کارآفرینی دارند.»
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی اظهار کرد: «اگر اکنون با عینک پیمایش دانشگاه MIT به سراغ کشور خودمان بیاییم می‌بینیم که تعداد سه میلیون دانشجو در کشور وجود دارد و علاوه بر فارغ‌التحصیلان و اعضای هیئت علمی، تنها 10 هزار شرکت دانش‌بنیان در ایران فعالیت دارد. نسبت تعداد فارغ‌التحصیلان و دانشجویان و نیز نرخ زایش شرکت‌های دانش‌بنیان نشان می‌دهد که در مرحله آفرینش شرکت‌های دانش‌بنیان در وضعیت مناسبی قرار نداریم. نرخ زایش و تمایل به کارآفرینی در کشور ما کم است و در این چالش عوامل زیادی تاثیر دارد؛ از اقتصاد کلان گرفته تا آموزش کارآفرینی به دانشجویان. در این زمینه ایجاد گرنت و توسعه آن برای دانشجویان، محققان و اعضای هیئت علمی‌ها اهمیت بسیاری دارد.»
او تاکید کرد: «ما نیز در صندوق نوآوری برای ارائه گرنت سعی کردیم اقدامات لازم را انجام دهیم اما صندوق برای حمایت از فناوری قید «دانش‌بنیانی» دارد و این مسئله ما را با محدودیت‌هایی نیز مواجه کرده است.» ملکی‌فر همچنین گفت: «در مرحله بعدی سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا همان VC اهمیت بسیار دارد که هنوز آنطور که باید و شاید در کشور ما شکل نگرفته است و ما از صنعت VC فاصله بسیار داریم. با این حال کشورهای همسایه ما تمرکز بسیار جدی در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر انجام داده‌اند. برای مثال در ترکیه در سال 2021 نزدیک به یک و نیم میلیارد دلار VC انجام شده است. ترکیه تا سال 2030 تصمیم گرفته 100 هزار شرکت استارت‌آپی داشته باشد.»
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی ادامه داد: «در ایران مسائلی از جنس تورم و همچنین ترجیح بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگر سبب ضعف حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر در حوزه فناوری شده است، اما با تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان و ایجاد ظرفیت اعتبار مالیاتی برای بنگاه‌های خصوصی، ظرفیت سرمایه‌گذاری در فناوری قوت گرفته است. به تازگی نیز صندوق نوآوری و معاونت علمی و فناوری با دو اپراتور کشور وارد همکاری شده‌اند تا ظرفیت 1200 میلیارد تومانی در حوزه فناوری به وجود آید.»
ملکی‌فر، در پایان با اشاره به اینکه امروز درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان به بیش از 430 هزار میلیارد تومان رسیده است، گفت: «در عین حال صندوق نوآوری نیز با منابع سه هزار میلیارد تومانی خود باید به حمایت از این شرکت‌ها بپردازد و با این منابع، صندوق با محدودیت‌های بسیاری برای تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان مواجه است.»