پرداخت بیش از ۲۰۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه‌های نفت، گاز و پتروشیمی
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در مراسم افتتاحیه رویداد پتروفن، از پرداخت بیش از دو هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه‌های نفت، گاز و پتروشیمی از سوی این صندوق خبر داد.
به گزارش همیار کارآفرین، به نقل از روابط عمومی صندوق نوآوری و شکوفایی، رویداد پتروفن ۱۴۰۲ (مسیر نوآوری پتروشیمی) با تأکید بر رفع نیازهای فناورانه با توانمندسازی بازیگران زیست‌بوم صنعت پتروشیمی در هفت حوزه تخصصی از صبح امروز یکشنبه 12 آذر ماه جاری در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما آغاز به کار کرد.
دکتر محمدصادق خیاطیان، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در مراسم افتتاحیه این رویداد و در جمع نمایندگان شرکت‌های دانش‌بنیان و فعالان حوزه پتروشیمی کشور گفت: «۱۲-۱۳ سال قبل هنوز ادبیات و فرهنگ دانش‌بنیان به صورت جدی در کشور جانیفتاده و هنوز در جامعه ناشناخته بود و زحمات فراوانی کشیده شد تا فرهنگ دانش‌بنیانی و اتکا به توان نخبگان داخلی به منصه ظهور برسد و این باور ایجاد شود که مهم‌ترین عنصر توسعه کشور، نیروی انسانی است که توانمندی بسیار بالایی دارد و می‌تواند پیچیده‌ترین فناوری‌ها و محصولات با تکنولوژی بالا را تولید کند.»
او افزود: «در آن مقطع تمام تلاش ما، معطوف به نشان دادن توانمندی‌های این حوزه بود و امروز به جایی رسیده‌ایم که حدود 10 هزار شرکت دانش‌بنیان در حوزه‌های مختلف مشغول فعالیت هستند.»
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: «در این حوزه تلاش‌های زیادی صورت گرفته است. قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان سال 1389 در مجلس تصویب شد و حمایت‌های زیادی از آن زمان صورت گرفت تا نشان دهیم که این فناوری‌ها را در اختیار داریم. از اواسط دهه 90، عرضه محصولات فناورانه و دانش‌بنیان به بازار آغاز شد. تاکنون نیز توفیقات خوبی حاصل شده و امسال به رقم 430 هزار میلیارد تومان فروش محصولات دانش‌بنیان رسیده‌ایم که نشان می‌دهد بازار نسبتا بزرگی برای این شرکت‌ها ایجاد شده است. اگر تقاضا و نیازی از سمت بازار نبود و این محصولات دانش‌بنیان مورد استفاده قرار نمی‌گرفت، توسعه امروزی شرکت‌های دانش‌بنیان را شاهد نبودیم.»
ارزش افزوده بالای حوزه دانش‌بنیان
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در ادامه با اشاره به ارزش افزوده بالای حوزه دانش بنیان خاطرنشان کرد: «امروز قیمت یک بشکه نفت (حدود 160 لیتر) در بازارهای جهانی حدود 70 تا 80 دلار است، اما قیمت یک گوشی موبایل که شاید وزن آن به 200 گرم هم نمی‌رسد، حدود 1000 دلار یا بیشتر است، یعنی گوشی موبایل حدود 10 هزار برابر نفت می‌ارزد. این بدان معناست که حوزه دانش و دانش‌بنیانی جایی است که چگالی دانش پیشرفته و فناوری در آن بسیار بالا است و ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد می‌کند.»
خیاطیان در ادامه با طرح این سوال که امروز در حوزه دانش بنیان و فناوری در چه شرایطی قرار داریم؟ یادآور شد: «ما باید خیلی فراتر از اینها پیش برویم. اینکه صرفا رویدادی برای به‌هم‌رسانی (matchmaking) برگزار کنیم تا شرکت‌های بزرگ نیازهای خود را اعلام و شرکت‌های دانش‌بنیان نیز توانمندی خود را معرفی کنند، کافی نیست. البته که این کار، اقدام بسیار ارزشمند و مهمی است، اما با اتفاقاتی که در کشورهای اطراف ما درحال وقوع است (تلاش برای جذب نخبگان کشور)، باید بیشتر تلاش کنیم.»
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برنامه دولت سیزدهم در موضوع بازگشت نخبگان، تصریح کرد: «معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برنامه‌ای را برای بازگشت نخبگان اجرا کرده و حدود 2500 نفر از نخبگان ایرانی فارغ‌التحصیل از بهترین دانشگاه‌های دنیا نیز تاکنون به کشور بازگشته‌اند که یا به عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه‌های کشور مشغول به‌کار شده‌اند یا شرکت‌های دانش‌بنیان را تأسیس کرده‌اند؛ بنابراین با برنامه‌ریزی و حمایت درست، می‌توانیم نخبگان را در کشور حفظ کنیم.»
ورود شرکت‌های بزرگ به حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC)
او یکی از راه‌های جذب و نگهداشت نخبگان را شرکت‌های دانش‌بنیان عنوان کرد و گفت: موضوع سرمایه‌گذاری در این بخش بسیار مهم است و شرکت‌های بزرگ باید به این بخش ورود کنند. در دنیا مثال‌های متعددی وجود دارد که شرکت‌های بزرگ پای کار سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) آمده‌اند. پیمایشی در سال 2023 نشان می‌دهد بالغ بر 50 درصد سرمایه‌گذاری خطرپذیر توسط سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی (CVC) انجام شده است. ایجاد CVC یا مشارکت در صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی (PE) می‌تواند ابزار مناسبی برای بهره‌برداری از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌بنیان باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: «عددهای سنگین سرمایه‌گذاری در حوزه VC را نگاه کنید که با چه هدفی بوده است. هدف این شرکت‌های بزرگ، سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری، استارت‌آپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها در زنجیره ارزش خودشان و همچنین با رویکرد تنوع‌سازی در سایر حوزه‌های های‌تک و فناوری‌های نوظهور، انرژی‌های تجدیدپذیر، خودروی برقی، دارویی … بوده است.»
خیاطیان خاطرنشان کرد: «این سرمایه‌گذاری سنگین را به وضوح در صنعت نفت و پتروشیمی در جهان شاهد هستیم، زیرا مشخص شده است که سرمایه‌گذاری در حوزه سنتی نفت، گاز و پتروشیمی دیگر پاسخگو نیست و باید به سراغ فناوری‌های جدید و نوظهور این حوزه رفت. به عنوان مثال آرامکو سه میلیارد دلار در سه صندوق در حوزه VC سرمایه‌گذاری کرده است. اگر از جلوگیری از مهاجرت صحبت می‌کنیم، یکی از راه‌های آن همین سرمایه‌گذاری خطرپذیر است.»
ظرفیت بالای حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای نگهداشت نخبگان
رییس صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین با اشاره به عوامل مهاجرت نخبگان اظهار کرد: دو دسته عوامل در مهاجرت نخبگان نقش دارند: عوامل کششی بیرونی و عوامل رانشی درونی. عوامل کششی خارجی همین سرمایه‌گذاری‌ها و فرش قرمزهایی است که کشورهای اطراف خودمان با سرمایه‌گذاری‌های سنگین در حوزه VC پهن کرده‌اند. بسیاری از این کشورها نیروی انسانی در اختیار ندارند و از نخبگان و نیروی انسانی کشور ما استفاده و در برنامه‌های خود علنا این موضوع را عنوان می‌کنند. به عنوان مثال، ایران در یک رتبه‌بندی در حوزه هوش مصنوعی از بُعد توانمندی نیروی انسانی در رتبه هفتم قرار داشت.
او نقش شرکت‌های بزرگ در نگهداشت نخبگان را مهم توصیف کرد و گفت: «شرکت‌های بزرگ باید پای کار بیاییند و در حوزه VC سرمایه‌گذاری کنند. این فرهنگ سرمایه‌گذاری در حوزه VC در صنایع فولادی، نفت و پتروشیمی تقریبا جا افتاده است و شرکت‌های بزرگ درحال حرکت به این سمت هستند، اما سرعت کم است و نیازمند جهش در سرمایه‌گذاری حوزه VC هستیم.»
خیاطیان با تاکید بر اینکه باید موضوع سرمایه‌گذاری خطرپذیر در حوزه‌های نفت، گاز و پتروشیمی را با جدیت پیگیری کنیم، خاطرنشان کرد: «پایین‌دست صنعت پتروشیمی به‌خصوص حوزه مواد اولیه دارویی که وابستگی زیادی (به خارج) داریم، جایی است که صنعت پتروشیمی در حوزه VC باید به آن ورود کند. به‌تازگی یکی از شرکت‌های حوزه پتروشیمی که فعالیت دانش‌بنیان هم دارد، از استقرار زنجیره تولید ماده موثره داروی استامینوفن در کشور خبر داده است. این الگوها را باید توسعه دهیم تا بتوانیم نیازمندی‌های کشور را تأمین کنیم.»