از طرح‌های فناورانه حوزه مواد و ساخت پیشرفته حمایت می‌شود
صادق صادق‌زاده، دبیر ستاد توسعه فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته در نشست خبری این ستاد که امروز چهارشنبه، ۱۵ آذرماه در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری برگزار شد درباره این ستاد، برنامه‌ها و دستاوردهای آینده‌اش توضیحاتی را به خبرنگاران حاضر در این نشست داد.
به گزارش همیار کارآفرین، صادق صادق‌زاده در ابتدای این نشست خبری به ارائه تاریخچه‌ای از ستاد توسعه فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته پرداخت و گفت: «ستاد توسعه فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته در سال ۱۳۹۵ راهاندازی شده است. این ستاد دو سال بعد در سال ۱۳۹۷ با ستاد اپتیک ادغام شد و از آن زمان به بعد تلاش کرده تا در حوزه‌های مختلفی که به مواد و ساخت پیشرفته مربوط می‌شوند، ورود کند. تحولی که در حال حاضر در صنعت پرینترهای سه‌بعدی ایجاد شده، به کوشش ستاد مواد پیشرفته بوده است.»
او در ادامه با نگرانی از وضعیت کشور در حوزه‌های مرتبط با مواد و ساخت پیشرفته، نسبت به آینده اظهار امیدواری کرد و گفت: «اگرچه نسبت به دنیا عقب هستیم اما به دلیل فعالیت‌هایی که در حوزه‌های گوناگونی مانند مواد معدنی، پتروشیمی یا دیگر حوزه‌های عملیاتی انجام شده، می‌توانیم نسبت به آینده این فناوری‌ها امیدوار باشیم.»
صادق‌زاده توضیح داد که هر چیزی که یک ارزش افزوده‌ای را در ماهیت خود داشته باشد، می‌‌تواند یک فناوری پیشرفته بشود. او فعالیت‌های این ستاد را به چهار گروه عملیاتی، مواد معدنی، نفت و پتروشیمی و مواد نوظهور و ساخت پیشرفته تقسیم کرد. به گفته دبیر ستاد توسعه فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته، مواد پیشرفته طیف وسیعی از مواد را شامل می‌شوند،. مواد پیشرفته را می‌توان از مواد ساده‌ی زندگی روزمره مثل دستمال کاغذی تا مواد صنعتی یافت. او ساخت پیشرفته را نیز این‌گونه تعریف کرد: «روش‌هایی که در آن از مواد پیشرفته استفاده می‌شود را ساخت پیشرفته می‌گویند.»
صادق صادق‌زاده در ادامه صحبت‌هایش به اقداماتی اشاره کرد که قرار است ستاد فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته انجام دهد. او درباره این اقدامات گفت: «از سال ۹۶ در حال تهیه یک سند برای بخش فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته هستیم که این سند اکنون آماده شده اما هنوز به مرحله تصویب و اجرایی‌شدن نرسیده است.» دبیر ستاد توسعه فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته افزود: « چون خام فروشی و خام‌ریزی یا خام‌دورریزی از مباحث بسیار مهم در زمینه مواد پیشرفته هستند، اولین محوری که در سند آورده‌ایم مربوط به کاهش خام فروشی است.» او ادامه داد: «در صنایع تبدیلی، خام‌فروشی بیشتر دیده می‌شود و ستاد تلاش می‌کند تا این موضوع را پیگیری کند. وزارت صمت و دیگر سازمان‌های مربوطه نیز به این مسئله ورود کرده‌اند.»
او سپس توضیح داد که آمار مرکز پژوهش‌های مجلس نشان داده که ۱۲۲ میلیون تن کالا به ارزش ۵۳ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۱ صادر شده است. این در حالی است که در همان سال، ۳۷ میلیون تن کالا به ارزش ۶۰ میلیارد دلار وارد کشور شده است. صادق‌زاده معتقد است که کشور مشکلاتی را در حوزه اکتشاف دارد و یکی از دلایل این موضوع نیز این است که ایران کشور وسیعی است و این مسئله چالش‌هایی را برای اکتشاف ایجاد کرده است. از طرفی، دبیر ستاد توسعه فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته به کمبود تجهیزات حفاری اشاره کرد.
ساخت مواد اولیه باکیفیت، هدف ستاد توسعه فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته
صادق‌زاده بر این باور است که کیفیت مواد در زندگی روزمره مردم تاثیر می‌گذارد، برای همین هم ستاد توسعه فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته روی استانداردسازی مواد اولیه تمرکز کرده است. به گفته دبیر ستاد توسعه فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته، این مواد اولیه را می‌توان در وسایل بهداشتی، مواد غذایی و حتی مواد معدنی و پتروشیمی هم یافت. او با تاکید بر کیفیت مواد اولیه گفت: «مواد اولیه خوب، اولین رکن افزایش کیفیت محصولات است.» او همچنین از برنامه‌های این ستاد نام برد.
دارو و باتری، دو نیاز شناخته شده
صادق صادق‌زاده، در ادامه صحبت‌هایش درباره برنامه‌های ستاد فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته از برنامه محوری این ستاد برای مواد اولیه دارویی خبر داد. او همچنین گفت که در حوزه باتری موضوعاتی چون مواد اولیه، تامین انرژی و برق برای خودروهای برقی اهمیت دارند و ستاد توسعه اقتصاد انرژی، ستاد توسعه حمل‌ونقل پیشرفته در این پروژه همراه ستاد فناوریهای مواد هستند.
او گفت که تاکنون پروژه‌های متعددی را در حوزه باتری پیش برده‌اند. او همچنین به انقلاب صنعتی چهارم اشاره کرد و گفت که این انقلاب بخشی از بازار و زندگی مردم را به خود اختصاص می‌دهد که پرینت سه‌بعدی هم یکی از این فناوریهای نوین آن است. او در ادامه از کارخانه بدون اپراتوری یاد کرد که در کشورهایی مانند آمریکایی و آلمان تاسیس شده‌اند و پیش‌بینی کرد که در سال‌های ۲۰۳۵ تا ۲۰۴۰ در ایران همچنین کارخانه‌هایی را خواهیم داشت و صنایع پیشرفته انقلاب صنعتی چهارم به کشور ما می‌رسند.
دبیر ستاد فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته بر این باور است که اگر صنعت‌گران ایرانی که خوب کار می‌کنند، خودشان را به‌روز نکنند و در مقابل انقلاب صنعتی چهارم منفعل عمل کنند، نمی‌توانند در رقابت شدید نوآوران دوام بیاورند.
همکاری ستاد فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته با مراکز تحقیق و توسعه
صادق‌زاده توضیح داد که ستاد فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته با مشارکت نهادهای مختلف تلاش می‌کند تا کیفیت زندگی مردم را بالاتر ببرد و از ارزبری جلوگیری کند. به باور صادق‌زاده این ستاد بیش از هر کاری روی موضوع تحقیق و توسعه متمرکز است و به همین خاطر قصد دارد مرکز ملی توسعه پیشرفته را راهاندازی کند.
یکی دیگر از برنامه‌های این ستاد که در هفته آینده انجام خواهد شد این است که یک تفاهم‌نامه با دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای امضا خواهد شد. صادق‌زاده در این مورد گفت: «دانشگاه فنی و حرفه‌ای ۱۸۰ مرکز در سراسر کشور دارد و چون بیشتر دغدغه‌مندان حوزه مواد، در شهرستان‌ها هستند و معادن و منابع مورد نیاز دانشجویان نیز در نزدیکی آن‌هاست، این دانشگاه را برای همکاری برگزیده‌ام. قصد داریم کنار هر شعبه فنی و حرفه‌ای یک مرکز رشد راهاندازی کنیم. همچنین، به راهاندازی المپیک مواد فکر می‌کنیم. در کشور بازیگران متعددی را در حوزه مواد داریم ولی ممکن است این افراد توجهی به این موضوع که چقدر کارشان موثر است، نداشته باشند. ما تلاش می‌کنیم که این موضوع شناخته شود.»
محمد قریشی، معاون ستاد نیز در ادامه این نشست، توضیحاتی را درباره حمایت‌های مالی و معنوی این ستاد از شرکت‌های دانش‌بنیان، فناور و نخبگان ارائه کرد. قریشی توضیح داد که این ستاد از درخواست‌های تبصره ۱۸ که با هدف اشتغال‌زایی مطرح می‌شود براساس ارزیابی‌هایی که انجام می‌شود، حمایت می‌کنند.
او همچنین به رویدادهای نیازسنجی و به‌هم رسانی اشاره کرد و گفت که این ستاد از رویدادهای مختلف فناورانه حمایت‌های مالی و معنوی می‌کند و برنامه ویژه‌ای هم برای ایجاد رویدادهای فناورانه در زمینه مواد و ساخت پیشرفته دارد.
قریشی توضیح داد که این ستاد از پایان‌نامه‌های مرتبط نیز حمایت می‌کند و ابزار حمایت از پایان‌نامه‌های دکتری و پسادکتری، همکاری این ستاد با بنیاد علم است. معاون ستاد فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته تاکید کرد: «برای شرکت‌های صنعتی که کار تحقیق و توسعه می‌کنند نیز تاثیراتی چون کاهش ارزبری را خواهیم داشت. از شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌های فناور، نخبگان و دانشجویان حمایت می‌کنیم. حمایت از شتاب‌دهنده‌ها از دیگر اقدامات ستاد است.»
حمایت از طرح‌های دانش‌بنیان حوزه مواد و ساخت پیشرفته
فراخوان جامع حمایت از طرح‌های توسعه فناوری مواد و ساخت پیشرفته در راستای تحقق ماموریت‌های ستاد فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته اعلام شده است. از اهداف این فراخوان می‌توان به توسعه فناوریهای نوین مرتبط با مواد پیشرفته و نوظهور، رفع نیازمندی‌های حوزه مواد پیشرفته، چالش‌ها و بروز‍رسانی سطح فناوری در صنایع مواد و ساخت در کشور، توسعه فناوری با رویکرد اقتصاد چرخه‌ای و بومی‌سازی در سایر زنجیره‌های تامین/ ارزش صنایع تاثیرگذار، همچنین تمرکز بر مزیت‌های نهفته و توسعه فناوری و ظرفیت‌سازی تولید محصولات در راستای کاهش خام‌فروشی، افزایش ارزش افزوده و تاب‌آوری اقتصادی اشاره کرد. به گفته دبیر ستاد فناوریهای مواد و ساخت پیشرفته، این فراخوان تا ۱۵ دی ماه تمدید شده است.
تاکنون ۶۰ طرح به دست این ستاد رسیده است. موضوع عمده طرح‌های رسیده به این فراخوان، در حوزه‌های باتری، جوشکاری، پوشش‌دهی و توسعه فناوری کاتالیست است.
پروانه حسین‌زاده