ضرورت توجه به رشد فراگیر و تقویت برابری در کنار نوآوری‌های فناورانه
معاون توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری طی سخنانی در نخستین گردهمایی فعالان مردمی آبادانی و پیشرفت فناورانه با تاکید بر این که نوآوری های فناورانه به تنهایی برای ساختن جامعه ای پیشرفته و توسعه‌یافته، کافی نیست بر ضرورت توجه به رویکردهای نوین از قبیل نوآوری فراگیر و مبتنی بر ایجاد برابری و بازتوزیع هدفمند منابع تاکید کرد.
به گزارش همیار کارآفرین، به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، جواد مشایخ، معاون توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با حضور در جمع دغدغه‌مندان حوزه آبادانی و پیشرفت فناورانه کشور گفت: «این طرز فکر که جوامع پایین هرم و طبقات محروم، تنها مصرف‌کننده هستند و با ایجاد معضلات اجتماعی، هزینه‌های ملی را افزایش می‌دهند رنگ باخته است و حال باید با نگاهی فرصت محور به این قاعده، آنان را به عنوان کارآفرینان خلاق و مشتریان با ارزش بشناسیم.»
او در ادامه با بیان اینکه نوآوری‌های فناورانه و خلق ارزش‌های اقتصادی جدید به تنهایی برای اقتصاد کشور کافی نیست؛ ادامه داد: «مسیر کنونی توسعه فناوری نشان داده است به دلیل تمرکز صرف بر ارزش‌های اقتصادی و مالی، بخش بزرگی از جوامع از دستاورد‌های فناوری محروم هستند؛ بنابراین لازم است مفهوم برابری در کنار توسعه اقتصادی در رویکردهای نواورانه مدنظر قرار گیرد.»
مشایخ افزود: «در دنیای امروز و در بین محققان، نوآوری تنها به معنای نوآوری‌های فناورانه و طراحی و ساخت محصولات پیچیده با کارکردهای جدید و نوین نیست. همچنین نوآوری‌های فناورانه به تنهایی برای ساختن جامعه‌ای پیشرفته و توسعه‌یافته، کافی نیست.» به گفته او، رویکرد دیگری از نوآوری با تمرکز بر ایجاد برابری و بازتوزیع هدفمند منابع باید مورد توجه قرار گیرد.
معاون توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی با بیان اینکه چند تلقی غلط در حوزه فناوری رواج دارد که باید تصحیح شود گفت: «از جمله این موارد می‌توان به غفلت از طبقات محروم و کم درآمد در مسیر توسعه فناوری و نوآوری، توجه بیشتر به طبقه مرفه جامعه، استقرار و تمرکز واحدهای تحقیق و توسعه بنگاه‌ها در محیط های بدون محدودیت و توسعه محصولات گران قیمت، روند غالب توسعه فناوری و نوآوری به سمت افرایش مصرف بی رویه و فقدان توجه لازم به مسائل اجتماعی در نظام‌های ارزیابی فناوری اشاره کرد.»
مشایخ ادامه داد: «در دهه‌های اخیر در بین اندیشمندان و فعالان حوزه کسب‌وکار، رویکردهای نوینی در کنار جریان‌های اصلی نوآوری مبنی بر فناوری سطح بالا ایجاد شده است که بر مفاهیمی همچون رشد فراگیر و تقویت برابری تمرکز دارند.» او با بیان اینکه در این راستا خانواده‌ای از مفاهیم نظری ایجاد شده است، گفت: «کلید واژه مشترک بین همه آن‌ها تحت عنوان تقویت دسترس‌پذیری منابع و تمرکز بر نیازهای واقعی اقشار محروم جامعه وجود دارد.»
معاون توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با اشاره به اینکه اساسا نیازی برای بسیاری از محصولات فناورانه تولید شده، وجود نداشت بلکه ابتدا توسط تولید کنندگان نیاز ساخته و سپس به رفع آن نیاز، پرداخته شد، گفت: «این در حالی است که بخش عمده‌ای از نیازهای واقعی بشر بی‌پاسخ مانده است.» او در ادامه از مفاهیم جدیدی نوآوری که اخیراً در ادبیات فراگیر شده است از جمله نوآوری مردمی، نوآوری فراگیر، نوآوری با صرفه، نوآوری اجتماعی،نوآوری معکوس و … یاد کرد.
او همچنین در تعریف نوآوری فراگیر، افزود: «منظور از نوآوری فراگیر، هر نوع نوآوری است که با دسترس‌پذیرتر کردن منابع، حداقل یکی از قابلیت‌های مرتبط با سلامتی، آموزش، درآمد و مشارکت اجتماعی را در طبقات پایین هرم درآمدی جوامع ارتقا دهد؛ به‌گونه‌ای که افزون بر کاهش نابرابری با ایجاد فرصت‌های معیشتی برای افراد پایین هرم، سبب بهبود قابل توجه و پایدار در زندگی آن‌ها شود.»
مشایخ، نوآوری صرفه را به عنوان یک راهکار در شرایط کمیابی منابع اعلام کرد و افزود: «این نوآوری در قالب یک محصول، خدمات، فرآیند یا کسب‌وکار با وجود محدودیت‌های مالی، تکنولوژی، مواد اولیه یا سایر محدودیت‌ها طراحی و پیاده‌سازی می‌شود و در ادامه به موجب آن، خروجی نهایی به طور قابل توجهی ارزان‌تر است.»
او در خصوص نوآوری مردمی توضیح داد: «نوآوری مردمی، ناظر به حل مسئله است و مضاف بر این به دنبال حل مسائل واقعی است نه مسائل تصنعی. این نوآوری اقتصادی است به نحوی که طیف قابل توجهی از مردم از آن استفاده خواهند کرد. نوآوری مردمی وابسته به دولت نیست و جمعیت‌های مردم نهاد در آن نقش اصلی را بازی می‌کنند.»
مشایخ، در پایان ضمن تاکید بر سیاست‌های حمایتی دولت از توسعه نوآوری‌های فراگیر و با صرفه گفت: «عدم وابستگی نوآوری مردمی به دولت، نافی نقش دولت در این خصوص نخواهد بود. دولت در این راستا از گروه‌های مردمی و سمن‌های منطقه‌ای و تخصصی مسئله محور حمایت کرده و در راه توسعه و گسترش ابزارهای حمایتی از حوزه‌های نوآوری فناورانه و های‌تک به حوزه‌های اجتماعی و منطقه‌ای نیاز محور قدم می‌گذارد.»