شیوه نظارت بانک مرکزی باید تغییر کند
سال 1402 بی‌شک یکی از پرچالش‌ترین سال‌ها در فضای نوآوری کشور بوده است. طی این سال بازیگران اکوسیستم نوآوری کشور هر چندوقت یک‌بار با محدودیت‌ها و قوانین تازه‌ای روبرو شدند که موج گسترده‌ای از ناامیدی را در این فضا به دنبال داشت. کسبوکارهای فین‌تک و پرداخت نیز از این قاعده مستثنی نبودند، به طوری‌که بسیاری از آنها معتقدند فضای رگولاتوری در ایران نیازمند اصلاح و بازنگری است. اکنون به بهانه فرارسیدن سال 1403، با محمدمهدی باریده، هم‌بنیان‌گذار پی‌پینگ گفت‌و‌گویی داشتیم و دیدگاه او را درباره سالی که گذشت و سال پیش‌رو جویا شدیم.
محمدمهدی باریده، هم‌بنیان‌گذار پی‌پینگ با اشاره به اجباری شدن اینماد در سال ۱۴۰۲ گفت: «در سال گذشته، در حوزه پرداخت، وقایع مهمی رخ داد. نماد اعتماد به صورت اجباری تصویب شد و درگاه‌های پرداختی بدون مجوز، بسته شدند. همچنین، محدودیت‌هایی توسط بانک مرکزی بر روی کدهای صنف خاص اعمال شد و تغییراتی اساسی در نظارت حوزه پرداخت ایجاد کرد که در آن به جای اینکه معاونت توسعه در بانک مرکزی پروسه را پیش ببرد، معاونت نظارت و امنیت شاپرک، نظارت بر کسبوکارهای پرداخت را برعهده گرفت و این منجر به تغییر دیدگاه از مسیر توسعه‌ای به امنیتی شد. علاوه بر آن، همکاری‌های خوبی از سوی کسبوکارهای فین‌تک با نهاد نظارت به منظور شفاف‌سازی قوانین حوزه پرداخت انجام شد و توانستیم تعامل موثری با وزارت اقتصاد و دارایی در پروسه‌های مالیاتی داشته باشیم. اگرچه امید داشتیم که دسترسی‌های مختلف در سال 1402 برای فعالان حوزه پرداخت ارائه شود، اما این امر به اندازه کافی موفقیت‌آمیز نبود و همچنان نیاز به بهبود سطح دسترسی‌ها از سوی نهادهای دیگر وجود دارد.»
باریده، درباره پیش‌بینی خود از سال آینده اکوسیستم نوآوری کشور گفت: «به اعتقاد من، سال 1403، به دلیل اهمیت بحث‌های مالی و مالیاتی برای کسب‌و‌کارها، نظارت نهادهای مختلف در این حوزه تشدید می‌شود. با توجه به اینکه بخش قابل توجه‌ای از بودجه سال 1403 از مالیات تامین می‌شود، به نظر می‌رسد که کسبوکارهای مالی و فین‌تکی با ارائه خدمات به کسبوکارهای مختلف تحت تاثیر این امر قرار خواهند گرفت. یکی دیگر از چالش‌های مهم، موضوع کارت به کارت است. اگرچه با محدودیت‌هایی که بانک مرکزی اعمال کرده است، بسیاری از کسب‌و‌کارها مجبور به تعریف حساب تجاری و ارائه شفافیت بیشتر در زمینه فعالیت‌های خود هستند. از طرف دیگر، کسبوکارهای فعال در حوزه رمزارز معمولا به عنوان یک کولونی (colony) برای شاپرک تعریف می‌شوند، اما هنوز مشخص نیست که کدام کسب‌و‌کارها مجاز به استفاده از سرویس‌های پرداخت آنلاین هستند. همچنین، اگر یک کسب‌وکار حوزه رمزارز با یکی از کسبوکارهای پرداخت همکاری کند، ممکن است دیگر نتواند از سایر کسبوکارهای پرداخت خدمات دریافت کند، ولی دلیل دقیق این محدودیت هنوز مشخص نیست. با تعریف کد صنف پذیرنده برای فعالان حوزه پرداخت، فضای فعالیت برای کسبوکارهای این حوزه به خوبی مشخص می‌شود.»
نویسنده: هانیه عرفانی‌نژاد