توسعه حوزه صنعت و معدن نیازمند زیرساخت، فناوری‌های نو و سرمایه انسانی است
به بهانه روز صنعت و معدن که یکشنبه هفته آینده است، امروز دوشنبه چهارم تیرماه در اتاق بازرگانی تهران یک نشست خبری برگزار شد و فعالان حوزه صنعت و معدن درباره وضعیت کنونی و نقش صنعت و معدن در برنامه هفتم توسعه صحبت کردند.
به گزارش همیار کارآفرین، در ابتدای این نشست خبری، محمدرضا بهرامن، عضو هیئت‌نمایندگان و نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران در خصوص انتظارات دولت در برنامه هفتم توسعه در زمینه صنعت و معدن صحبت کرد. به گفته بهرامن، در برنامه هفتم توسعه، رشد ۸ درصدی در بخش صنعت و رشد ۱۳ درصدی در حوزه معدن را در نظر گرفته است که با توجه به وضعیت ایران در این بخش‌ها، هدف‌گذاری درستی نیست. تحقق این اهداف نیازمند الزاماتی است که باید همه بخش‌های دولتی و خصوصی برای آن تلاش کنند.
فرشاد مقیمی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، در ادامه این نشست خبری به برنامه‌ای اشاره کرد که هر ساله به بهانه هفته تولید و تجارت و روز صنعت و معدن از یکم تا دهم تیرماه اجرایی می‌شود. معاون وزیر صمت تاکید کرد که این برنامه یکی از برنامه‌های منسجم دولت است که همواره با تلاش‌های وزارت صمت و دیگر نهادها انجام شده است. مقیمی خاطرنشان کرد: «امسال نسبت به سال‌های قبل تغییراتی در این برنامه خواهیم داشت و محور اصلی این رویداد در سال جاری، بخش خصوصی است. این برنامه امسال با همراهی اتاق اصناف تهران، خانه صنعت و معدن، اتاق بازرگانی ایران و تهران، اتاق تعاون تهران و دیگر کمیسیون‌ها و تشکل‌های بخش خصوصی برگزار خواهد شد.»
بسته حمایتی «خادم‌الرضا» رونمایی می‌شود
مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در ادامه این نشست خبری گفت که از یک بسته حمایتی به اسم «خادم‌الرضا» رونمایی می‌شود. مقیمی افزود: «در بسته حمایتی خادم‌الرضا حدود ۱۰۰ محور و موضوع، شناسایی‌شده است. قرار بود این بسته حمایتی به تایید رئیس‌جمهور برسد و در روز صنعت و معدن امسال رونمایی شود که متأسفانه رئیس‌جمهور شهید شدند و کار ما نیمه‌تمام ماند. به همین خاطر، تصمیم گرفتیم این بسته را به‌عنوان یادگاری از رئیس‌جمهور شهید، با نام «بسته خادم‌الرضا» رونمایی کنیم. مشارکت مردم، تامین مالی و بهبود فضای کسب‌وکار موضوعات این بسته خادم‌الرضا است.»
مقیمی گفت که تصمیم گرفته‌اند از سال آینده به جای تقدیرنامه، در روز صنعت و معدن گواهینامه اعطا کنند و برای برگزاری هرچه بهتر این روز هم یک دبیرخانه دائمی تاسیس شود. همچنین در این رویداد اعلام شد که اجرای برنامه‌های هفته تولید و تجارت برعهده بخش خصوصی است.
محمدرضا بهرامن خاطرنشان کرد: «برای توسعه اقتصادی، به بخش معدن نیازمندیم و انتظارات ما می‌‌تواند از این بخش افزایش یابد ولی بدون ابزارهای توسعه‌ای برای ایجاد زیرساخت‌ها، نمی‌توانیم نسبت به توسعه ۱۳ درصدی این بخش امیدوار باشیم.»
مشکل اکتشاف مواد معدنی در کشور، زیرساختی است
رضا جدیدی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران با ارائه یک گزارش، اعلام کرد که «از هر ۱۰۰ درخواست اکتشاف کمتر از یکی جواب می‌دهد. چون بیش از ۷۳۴ هزار کیلومتر مربع منطقه ممنوعه فعالیت معدنی در کشور وجود دارد و در این بخش ما مشکلات زیرساختی داریم.»
در گزارشی که جدیدی ارائه کرد، ذخایر فلزی و غیرفلزی ۵۰۲ هزار کیلومتر پتانسیل دارد و مناطق آزاد با پتانسیل درست۱۲۶۹۲۰ کیلومتر مربع است که ۷.۷ درصد از مساحت کشور را تشکیل می‌دهد. جدیدی افزود: «عدد ۷.۷ درصد خوش‌بینانه‌ست و عدد واقعی کمتر از ۴ درصد است.» او در گزارشش به استعلام برخط گواهی کشف، تحول در سیاست‌گذاری حوزه صنعت و معدن، آزادسازی مناطق ممنوعه و پایدارسازی محیط‌زیست نیز اشاره کرد.
بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران گفت: «سهم فعالین اقتصادی از معدن‌کاری بسیار ناچیز است. با این مدل حکمرانی در حوزه معدن علی‌رغم پتانسیل خوبی که ایران در حوزه معدن دارد، نمی‌توان انتظار پیشرفت و توسعه داشت. ما ۶ درصد از ذخایر جهان را در اختیار داریم اما تنها توانسته‌ایم ۱۲ معدن با اسکیل جهانی داشته باشیم.»
از فناوری‌های نو غافل نشویم
سیدمحمدرضا مرتضوی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به اهمیت فناوری‌های نوین اشاره کرد و گفت: «متاسفانه ما در زمینه صنعت و معدن از تکنولوژی‌های نو غافل شده‌ایم. فناوری نقش بزرگی را در توسعه فعالیت‌های معدنی دارد. می‌توان از واقعیت مجازی برای کاهش آسیب‌های بخش معدنی استفاده کرد. همچنین، از پرینترهای سه‌بعدی می‌توانیم برای جایگزینی و تعمیر قطعات معیوب استفاده کنیم. نقشه‌های سه‌بعدی و هوش مصنوعی هم موضوعاتی است که می‌توانیم در حوزه صنعت و معدن از آن‌ها استفاده کنیم.» دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران تاکید کرد: «رویاهای ما برای رشد دو رقمی بدون تکنولوژی غیرممکن است.»
پیری سرمایه انسانی، چالش فنی‌مهندسی کشور
رضا بسطامی، رئیس سازمان نظام‌مهندسی معدن ایران گفت: «معادن دارای پتانسیل کشور استفاده شده و عدد ۱۳ درصد در این زمینه غیرمنطقی است چون با شرایط فعلی امکان این مسئله وجود ندارد.» بسطامی گفت که مشکل معادن کشور پیر بودن نیروی انسانی و دستگاه‌هایی است که در این بخش استفاده می‌شود.
او گفت که در حاضر ۱۲ هزار نفر در حوزه معدن مشغول به کار هستند که ۴۲ درصد آن‌ها ۳۰ تا ۴۰ ساله‌اند. بسطامی افزود: «تحصیل در رشته‌های مهندسی به‌خصوص معدن کاهش چشمگیری داشته است و پیش‌بینی می‌شود تا ۱۰ سال آینده در زمینه منابع انسانی دچار کمبود نیرو شویم.»
۱۳ درصد رشد حوزه صنعت، شوخی بی‌مزه‌ای است!
قدیر قیافه، نایب رئیس اتاق ایران گفت: «برنامه هفتم به جای برنامه توسعه، برنامه پیشرفت است. به سرعت نمی‌توان اقتصاد معدنی را جایگزین اقتصاد نفتی کرد. اما اگر بتوانیم ارتباطاتمان را با سایر جهان بهبود ببخشیم و نیروی انسانی متخصص و سرمایه‌گذاری در این زمینه داشته باشیم، می‌توانیم شاهد رشد اقتصاد معدنی باشیم.»
او از دست دادن سرمایه‌های انسانی و مهاجرت متخصصان حوزه معدن را یکی از چالش‌های بزرگ این صنعت عنوان کرد.
علیرضا کلاهی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران گفت: «در بخش صنعت صدها میلیارد دلار هزینه کردیم اما جای مشخصی در هیچ‌یک از زنجیره‌های ارزش نداریم. نبود فرصت‌های شغلی با درآمد خوب و مهاجرت نیروی انسانی از مشکلات صنعت ماست. ما در حوزه گاز و پتروشیمی به هیچ جایگاهی نرسیده‌ایم و حتی از عربستان هم در این زمینه کمتر هستیم.» کلاهی، خاطر نشان کرد که بزرگترین ایراد ما این است که
سیاست‌های مشوقمان تاکنون احداث واحد صنعتی بوده و فقط واحدهای صنعتی اضافه می‌کردیم بدون آن‌که به بین‌المللی شدن آن بیندیشیم. به‌نظر من برای توسعه ایران در بخش صنعت و هر حوزه دیگری، باید مشوق‌ها عملکردی شوند و از پروژه‌های بلندپروازانه پرهیز شود.»